Tódor, Rómeó, Richárd2025. február 07., péntek
Tudomány

Határ a belső és a külvilág között: a bőr

2009.05.12.Admin
National Geographic Magyarország

Ha kiterítenénk, egy átlagos egyén bőre 1, 67 négyzetmétert tenne ki. Bár csak néhány milliméter vastag, a súlya mégis 2, 7 kilogramm. Teljes újjászületéshez pedig egy hónap is elegendő.

Szervezetünkben a kültakaró képez határvonalat belsőnk és a külvilág között. Oltalmaz és melegen tart, utat nyit a fájdalomnak és a gyönyörnek.

Lehet, hogy a simogatott kedves bőrét simának és bársonyosnak érezzük, de ha közelebbről szemügyre vesszük, más kép tárul elénk. Hatszázszoros nagyításnál kiderül, hogy bőrünk legkülső rétegét csupán elhalt hámsejtek építik fel, melyek között barázdák, árkok és dudorok húzódnak. Még közelebbről szemlélve baktériumok ezreire bukkanunk, amelyek kültakarónk minden négyzetcentiméterét benépesítik.

Bőrünk az elhalt sejtektől folyamatos hámlással szabadul meg. Óránként legalább hatszázezer parányi hámdarabka hámlik le rólunk, ami évente mintegy 0, 7 kilogramm súlyt tesz ki. Ez felelős a háztartásban felgyülemlő por nyolcvan százalékáért.

 Bőrünk legkülső rétegét csupán elhalt hámsejtek építik fel; Fotó: Andrew Syred

Bőrünk legkülső rétegét csupán elhalt hámsejtek építik fel; Fotó: Andrew Syred

És ne feledkezzük meg az értékes idegvégződésekről sem! Fejünktől a lábujjainkig mintegy 72 kilométer idegszál húzódik végig, amelyek közül sok a bőrünkben végződik. Egyes területein az átlagosnál is több. Ha méretük arányban állna az érzékeléssel, elég különösen festenénk. Rendkívül érzékeny, tapintási receptorokban gazdag kezünk, lábfejünk, ajkunk és nyelvünk óriásira duzzadna. Alsó végtagunk pedig egy csirkééhez hasonlítana.

 Mikrobák tömegei a bőrön; Fotó: National Geographic

Mikrobák tömegei a bőrön; Fotó: National Geographic

A bőr egyúttal a hőszabályozásban is fontos szerepet tölt be. Létfontosságú funkciója, hogy közreműködik az optimális 37 Celsius fokos belső hőmérséklet fenntartásában. A bőr kötőszövetében több kilométernyi ér lüktet. A sűrű érhálózat folytán a bőrben és az izomszövetben kering a pulzustérfogat közel egyharmadát képező friss, oxigéndús vér. Ha túlságosan kimelegszünk, ezek az erek képesek arra, hogy kitágulva leadják a szervezet hőfeleslegét.

Ez azonban önmagában nem mindig elegendő. Kiadós fizikai erőkifejtés hatására a testhőmérséklet több fokkal meghaladhatja a normális értéket, ami végzetes volna, ha a verejtékezés nem szolgáltatna ötletes védelmet. A bőr több mint kétmillió pórusa óránként akár hét deciliter verejtéket is kiválaszthat.

A Channel ajánlata: Az ember mint mestermű
Miként zajlik az emberi szervezet egy napja? Ismerje meg testünk belső működését világhírű atléták, rocksztárok, valamint elismert orvosok és tudósok segítségével! Steven Tyler legendás hangszalagjai hangképző technikánkba nyújtanak egyedülálló bepillantást; egy súlyemelő, egy tornász és egy öttusázó példáján az akaraterő és a teljesítőképesség összefüggéseire csodálkozhatunk rá; látásukat vagy mozgásképességüket elveszítő, majd ismét visszanyerő embertásaink pedig az emberi szervezet szinte hihetetlen regenerációs képességéről tesznek tanúbizonyságot.
A National Geographic Channel filmje május 13-án (szerdán) 20 órától tekinthető meg.

 A melanociták termelik a bőrünknek szint adó melanint; Fotó: Sarah Leen

A melanociták termelik a bőrünknek szint adó melanint; Fotó: Sarah Leen

A felszín alatt mindenkiben hasonló számú melanocita bújik meg. Ezek azok a sejtek, amelyek a melanin nevű sötét festékanyagot termelik, és színt kölcsönöznek bőrünknek és hajunknak. Egyedül az általuk termelt melanin mennyiségétől függ, hogy fekete, szőke, barna vagy ősz hajúak vagyunk-e. Általában elmondhatjuk, hogy minél több a melanin, annál sötétebb szín alakul ki.

Kapcsolódó cikk:
Az anyajegy és a rák

Hozzászólások

2025 tavaszán kelhet útra a következő magyar űrhajós

2025 tavaszán kelhet útra a következő magyar űrhajós

Kapu Tibor különböző kísérleteket fog elvégezni a Nemzetközi Űrállomáson.

Ismét magyar fotós alkotását választotta a NASA a nap képének

Ismét magyar fotós alkotását választotta a NASA a nap képének

Négy nappal korábban szintén magyar képet jelöltek ki a nap asztrofotójának.

Robot segítségével műtöttek meg egy 14 éves magyar lányt

Robot segítségével műtöttek meg egy 14 éves magyar lányt

Első alkalommal hajtottak végre robotasszisztált műtétet egy magyarországi gyermeken.

Pontatlanok az önbevallásos étkezési adatok

Pontatlanok az önbevallásos étkezési adatok

Nem túl meglepő, de egészen pontatlannak tűnnek azok az adatok, amelyeket az emberek adnak arról, hogy mit ettek egy meghatározott időszakban.

Hemzsegtek a ragadozók 130 millió éve

Hemzsegtek a ragadozók 130 millió éve

A kréta időszak elején élt csúcsragadozók megették volna reggelire a mai kardszárnyú delfineket.

National Geographic 2025. januári címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

22 200 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlapNational Geographic 2024. áprilisi címlapNational Geographic 2024. májusi címlapNational Geographic 2024. júniusi címlapNational Geographic 2024. júliusi címlapNational Geographic 2024. augusztusi címlapNational Geographic 2024. szeptemberi címlapNational Geographic 2024. októberi címlapNational Geographic 2024. novemberi címlapNational Geographic 2024. decemberi címlapNational Geographic 2025. januári címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket