Lívia, Lídia, Eulália2025. február 12., szerda
Tudomány

Valóban nincs szüksége méhekre az önbeporzó mandulának?

National Geographic Magyarország

A világon az összes mandula több mint 80 százalékát Kaliforniában termesztik, s ehhez az USA teljes háziméh-állományának legalább felét kell a virágzás idejére az államba szállítani.

Forrás: Pixabay

Ennek a méh-áttelepítésnek igen jelentős a költsége és a logisztikai kihívásai, a mandulatermesztők ilyenkor bérbe veszik a méhészektől a családokat. 1995-ben egy méhcsalád bérlése 70 dollár volt, 2018-ban átlag 180 dollár, s ez még az inflációt beleszámítva is 60 százalékos növekedést jelent.

Nem kockázatmentes a bérbe adás sem, hisz ezzel a méhek a mandulákon használt rovarirtóknak is a hatásai alá kerülhetnek. Emellett a hosszú távú utaztatás során a méhek kórokozói is könnyebben terjednek, így az ideális megoldás az olyan önbeporzó mandulafaj lenne, amely nem igényli méhek közreműködését. Egy ilyenként árusított faj, az „Independence” vagyis Függetlenség nevet kapott mandula tesztelését végezte el egy argentin-amerikai kutatócsoport. A mandulafajtát 2008-ban dobták piacra, s azóta igencsak elterjedt Kaliforniában, a bevezetése óta exponenciálisan nő a termőterülete. Vajon valóban megfelelő mennyiségű termést hoz ez a faj akkor is, ha elzárják a beporzóktól? A választ a Scientific Reports folyóiratban közzé tett tanulmányból tudhatjuk meg.

A vizsgálathoz 30, az Independence fajtába tartozó fát használtak a kutatók: 10 fát hálóval vontak be, így teljesen elzárták a méhek minden útját a virágokhoz; 10 fát félig takartak le, ez elég például a fagykár vagy a túlzott napsütés elleni védekezéshez, azonban nem zárta el a méhek útját; 10 fát pedig mindenféle takaró nélkül kontrollként hagytak. Virágzás idején egyenként feljegyezték a virágok porzóit és/vagy bibéit megérintő méheket azoknál a fáknál, amelyekhez hozzáfértek a méhek, ezekből a megfigyelésekből számszerűsítették a beporzási események számát. A virágzást követően megszámolták minden fán, hogy hány virág kötött meg, illetve a termés érésekor mennyi termést hoztak e fák. A beérett termés esetében annak tömegét és minőségét (a bennük lévő zsírsavakat) is ellenőrizték a darabszám mellett.

A kísérletekben vizsgált mandulafák a hatalmas mandulásban is, és közelebbről is mutatják, miként takarták az egyes fákat.
Forrás: Scientific Reports

Milyen eredményeket adott a vizsgálat? Először is kiderült, hogy amely virágokhoz hozzáfértek a méhek, azokat a virág nyílási ideje (4-5 nap) alatt átlagosan 12-18 alkalommal kereste fel beporzási céllal egy-egy méh. A termésben igen jelentős különbséget mértek: a méhek segítségét igénybe venni képes fáknál 60 százalékkal nagyobb volt a terméskötés aránya, mint az elzárt, és csak önbeporzásra hagyatkozó fáknál, és 20 százalékkal nagyobb volt a beérett termés héj nélkül mért tömege is. A termés minőségében nem találtak eltérést a méhek által beporzott és az önbeporzással létrejött mandulák közt. A mandulás gazdák még akkor is 10 százalékos profitnövekedésre számíthattak, ha az önbeporzó fáikhoz béreltek méheket.
A végeredmény szerint ugyan valóban képes volt az Independence fajta teremni a méhek segítsége nélkül is, ám távolról sem volt ez a maximum, amit ki lehet hozni a fából. Mivel a terméshez más külső erőforrások is szükségesek, mint a méh (pl. öntözés, ami Kaliforniában különösen kritikus kérdés), hiba lehet csak az önbeporzásra hagyatkozni e fa esetében.

Az USA méhészei össz bevételének harmadát a kaliforniai mandulások adják, e lehetőség nélkül számtalan méhésznek nem volna profitja. A méhészek és a mandulatermelők közti hosszú idő alatt kiépült kölcsönös egymásra utaltságnak tehát nem tud véget vetni az öntermékeny fajta sem. Megtévesztő azonban az Independence fajtát úgy reklámozni, hogy teljesen független a méhektől, mivel méhek nélkül jelentősen kevesebb lesz a termés, és a méhészek is elesnek a bevételüktől. A megtévesztés súlyos, tovagyűrűző társadalmi-gazdasági hatásokkal járhat.

Hozzászólások

Magyar kutatók fedeztek fel új anyagállapotot

Magyar kutatók fedeztek fel új anyagállapotot

A különleges anyagállapot vizsgálata hozzájárulhat a precíziós technológia fejlődéséhez.

Afrikát elhagyva új vércsoportjaink alakultak ki

Afrikát elhagyva új vércsoportjaink alakultak ki

A 120 ezer évre visszamenő elemzés szerint a ma meglévő vércsoportokhoz még a neandervölgyiek is hozzájárultak.

Úgy tűnik, a hangyáktól a közlekedés terén is tanulhatunk

Úgy tűnik, a hangyáktól a közlekedés terén is tanulhatunk

A hangyák mozgása segítheti az önvezető járművek rendszerének optimális közlekedését megszervezni.

Ez a szobanövény 45 napig is kibírja víz nélkül

Ez a szobanövény 45 napig is kibírja víz nélkül

Magyar szakértők mérték fel a lándzsadísz különleges képességeit.

Az élet alkotóelemeire bukkantak a Bennu aszteroida mintáiban

Az élet alkotóelemeire bukkantak a Bennu aszteroida mintáiban

Számos aminosav, mind az öt nukleobázis és sós vízre utaló ásványi anyagok jelenlétét is kimutatták a kutatók.

National Geographic 2025. januári címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

22 200 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlapNational Geographic 2024. áprilisi címlapNational Geographic 2024. májusi címlapNational Geographic 2024. júniusi címlapNational Geographic 2024. júliusi címlapNational Geographic 2024. augusztusi címlapNational Geographic 2024. szeptemberi címlapNational Geographic 2024. októberi címlapNational Geographic 2024. novemberi címlapNational Geographic 2024. decemberi címlapNational Geographic 2025. januári címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket