Auguszta, Bertold2024. március 29., péntek
Tudomány

Segíti a szeizmológusokat a koronavírus miatti lezárás

National Geographic Magyarország

A földrengések mérése során mindenféle rezgést rögzítenek a modern, érzékeny műszerek, ezek jelentős része emberi tevékenységből eredő zaj.

Forrás: Wikipedia

A közlekedés, a különféle gépeink, a bányászat, és számtalan egyéb emberi tevékenység mind olyan rezgéseket kelt, amelyek vagy közvetlenül a földben keletkeznek, vagy a levegő közvetítésével hatnak a talajra. Ezek a zajok a modern, nagy érzékenységű szeizmográfok rögzítette jeleken sokszor igencsak zavaró tényezőként jelentkeznek, ilyen (ámbátor jóval erőteljesebb) fals jel volt például az Agung tűzhányó legutóbbi kitörési szakaszában egy, a hegyen működő kőbánya keltette szeizmikus zaj. Az emberi zajok elfednek rengeteg kisebb rengést, amelyekből ellenkező esetben sokféle következtetést lehetne levonni, ha képesek lennénk az elkülönítésükre.

Azzal, hogy a világjárvány kapcsán rengeteg helyszínen szinte teljesen leállt az élet, rendkívüli módon visszaesett a közlekedés és más emberi tevékenység is, új lehetőség tárult fel a szeizmológusok számára. Azzal, hogy az eddigi emberi zavarás eltűnt, feltárulhatnak a földkéreg finomabb rezdülései, amelyeknek a hasonló frekvenciájú zajtól való elkülönítésére eddig vajmi kevés esély nyílt, számolt be a Nature a lehetőségekről.

Belgiumban a koronavírus miatti intézkedések (iskolák, közintézmények lezárása március 14-én, majd a nem létfontosságú közlekedés leállítása 18-án) hatására kb. harmadával csökkent az a szeizmikus háttérzaj, ami eddig ellehetetlenítette a mérések elkülönítését.

Az emberi tevékenység számtalan rezgéssel járó zaj forrása.
Forrás: Pixabay

A brüsszeli Belga Királyi Obszervatórium méréseit Thomas Lecocq szeizmológus elemezte, és elmondta, hogy hasonló mértékű zajcsökkenést csak karácsonykor szoktak tapasztalni. Ennek a zajszint esésnek köszönhetően most a felszínen elhelyezett szeizmométerek ugyanolyan kifinomult mérésre képesek, mint a 100 méterrel a felszín alá lefúrt eszközök.

„Ha folytatódik a karantén, a világ városaiban elhelyezett szeizmométerek minden korábbinál hatékonyabban tudják majd rögzíteni például a nagyobb rengések kis utórengéseinek pontos helyét” – magyarázta Andy Frassetto, a Washington DC-központú Egyesített Szeizmológiai Kutatóintézetek szakembere. „A kevesebb zaj miatt több információt tudunk kinyerni majd a rengések adta jelekből.”

A kevesebb alapzaj azokat, a speciális területen dolgozó szakembereket is segíteni fogja, akik például az óceánok hullámverése keltette szeizmikus jelekből igyekeznek a földkéregre vonatkozó információkat kinyerni. A rengéshullámok terjedésének vizsgálatából lehet következtetni olyan változásokra, mint például a talajvíz szintjének emelkedése vagy süllyedése, illetve egy-egy vulkán alatt zajló rejtett folyamatok. Lecocq és kollégái épp most terveznek egy kísérletet, amelyben tesztelhetik az elképzelésüket. „Nagy esély van arra, hogy sokkal pontosabb mérési eredményeket kapjunk.” – mondta a kutató.

Harmadával visszaesett a szeizmikus zaj Belgiumban a lezárásoknak köszönhetően.
Forrás: Nature/ Royal Observatory of Belgium

 

Nemcsak a belga szeizmológusok tapasztalják a karantén okozta változásokat. Celeste Labedz, a pasadenai Kaliforniai Műszaki Egyetem geofizikus doktorandusza jelezte Twitterjén, hogy micsoda esést tapasztaltak az egyik Los Angeles-i mérőállomás szeizmikus zaján is. Ugyanilyen visszaesést észleltek a Brit Geológiai Szolgálat földrengésmérő állomásai is a gatwicki reptér, illetve egy autópálya korábbi zajának jelentős csökkenését miatt.

Emily Wolin, az USA Geológiai Szolgálatának új-mexikói geológusa szerint azonban nem minden állomás fog hasonló léptékű magas frekvenciás zajcsökkenésről beszámolni. Számos műszer olyan helyszínen van eleve, ahol nincs, vagy csak igen csekély mértékű az emberi tevékenység, településektől, utaktól távol, illetve a talaj mélyébe fúrt üregekben helyezték el a műszereket.

Ez volt a legnagyobb folyamidelfin

Ez volt a legnagyobb folyamidelfin

A ma élő dél-ázsiai folyami delfinek rokona volt az az állat, amely Amazónia perui részén élt 16 millió évvel ezelőtt, és akár 3,5 méteresre is nőhetett.

Környezetbarát felújítás

Környezetbarát felújítás

Az építészetben nemcsak az új épületeknél, hanem már a régiek felújításánál is eljárhatunk klímabarát,környezetbarát módon.

Élő tank a triászból

Élő tank a triászból

A krokodilok egy eddig ismeretlen, 215 millió éve élt ősi rokonát azonosították texasi kutatók.

Soha többé hólapát?

Soha többé hólapát?

Egy új fejlesztésnek köszönhetően az önmelegítő betonon nem fog megtapadni a hó vagy a jég, így talán majd elfelejthetjük a hólapátot vagy az útszórást - legalábbis bizonyos körülmények között.

A klímaváltozás tovább növeli az élelmiszerárakat

A klímaváltozás tovább növeli az élelmiszerárakat

A sokak számára már most is igen magas élelmiszerárak a klímaváltozás hatására még magasabbra szöknek majd.

National Geographic 2024. márciusi címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

18 780 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket