Rudolf, Izidóra2025. április 17., csütörtök
Tudomány

Gondosan válogatták az eszközalapanyagot a neandervölgyiek

National Geographic Magyarország

Ahogy egyre többet tudunk meg a neandervölgyiekről, úgy derül ki az is, hogy meglehetősen eszes, sok esetben előrelátó emberek voltak ők is.

A bőrkikészítéshez hasznéált eszköztöredékek
Forrás: Scientific Reports

A neandervölgyiek a ruházatként viselt állati bőrök kikészítéséhez egy lissoir (franciául ez kb. annyit tesz: simító) nevű eszközt használtak, ez a kerekded végű csonteszköz sokszor olyannyira elkopott a sok használattól, hogy nem lehet megállapítani róla, milyen állat csontjából készült. Egy újonnan, a Scientific Reports hasábjain közzé tett kutatásban új módszert alkalmaztak az eredet kiderítésére, s érdekes eredményre jutottak.

A nemzetközi kutatócsoport az értékes leletekből úgy tudott mintát venni, hogy ezzel nem sértette meg az őskori eszközöket: azok tároló dobozaiból, csomagolásából gyűjtött össze megfelelő mennyiségű (mikroszkopikus) kollagén-maradványt. Összesen négy eszköznél tudták alkalmazni e módszert. Az elemzések célja a csontok kollagénjének azonosítása volt, ezek a molekulák segítenek beazonosítani, hogy milyen állaté volt egykor a csont. A vizsgálatokat a zooarcheológiában (a régészet állati maradványokkal foglalkozó ága) használt, igen nagy érzékenységű tömegspektrométerrel végezték el.

A megvizsgált eszközök három különböző korból származtak, Franciaország délnyugati régiójának két lelőhelyéről kerültek elő, és előzetesen csak annyit lehetett róluk megállapítani, hogy valamilyen patás bordacsontjai voltak. A kollagének alapján viszont sikerült pontosítani a mibenlétüket: bölény vagy őstulok csontjából készítették a neandervölgyiek, annak ellenére, hogy sokkal több szarvascsontot lehetett egyébként találni a lelőhelyeken, vagyis az volt a gyakoribb vadászzsákmányuk. A szarvasok, főként a rénszarvasok sokkal gyakoribb állatok is voltak azokban a hideg periódusokban (hisz a jégkorszakban járunk), amelyekből a leletek származnak.

Más csonteszközökkel (amelyek nem ilyen specializált feladatra készültek) való összehasonlítás alapján elmondható: minden lelőhelyen az arra jellemző, neandervölgyiek által elérhető fauna csontozata jelent meg, vagyis nem válogattak. A bőrruházat készítéséhez használt lissoir viszont egyféle állatból készült, ez pedig azt jelenti, hogy e csontok előnyös tulajdonságokkal a neandervölgyiek kedvencei lehettek, Talán strapabíróbbak voltak, keményebbek, erősebbek, mint a csontmaradványok nagy többségét kitevő szarvasok bordái. Ahogy nekünk is van a fiókban kedvenc ollónk vagy csavarhúzónk, úgy a neandervölgyieknek is lehetett kedvenc bőrsimító eszközük, és ennek az alapanyaga a tülkösszarvúak (Bovidae) családjából került ki.

A most vizsgált két különféle lelőhely, eltérő korú és eltérő összetételű csontmaradványai mellett fontosnak tartják a kutatók, hogy azonos alapanyagból készültek ezek az eszközök. Hiába állt rendelkezésre sokkal több rénszarvas bordacsont, a lelőhelyeken a nagyobb testű bölények vagy őstulkok bordái jelentették a jobb eszközalapanyagot. A szarvasok csontjai sokkal hamarabb tönkre mentek volna, ha azokat használják a bőrkikészítésre, így a megfelelő alapanyag kiválasztása az előrelátó gondolkodásról is tanúskodik. Egy távoli lelőhelyen, ahol egy teljes (nem töredékes) lissoir is előkerült, azt meg lehetett állapítani annak külleméből, hogy egy nagy testű tülkösszarvú bal oldali tizedik bordája volt. Ez újabb bizonyíték arra, egy, a most vizsgálttól teljesen független régióból, hogy előnyben részesítették a tülkösszarvúakat ezen eszközre.

Hozzászólások

A maratonfutók agyukból merítenek energiát

A maratonfutók agyukból merítenek energiát

Egy maraton után akár két hónapra is szükség lehet ahhoz, hogy az agy visszaálljon a verseny előtti állapotba.

Jóval alacsonyabb az ember hőtűrése, mint eddig gondoltuk

Jóval alacsonyabb az ember hőtűrése, mint eddig gondoltuk

A hőmérséklet és a páratartalom együttesen hatnak az emberi szervezetre, amely csak egy bizonyos pontig képes ehhez alkalmazkodni.

Elvégezték a NASA kiképzését a magyar űrhajósok

Elvégezték a NASA kiképzését a magyar űrhajósok

A legkorábban 2025 májusában induló Axiom Mission 4 magyar űrhajósa Kapu Tibor, tartalékűrhajósa Cserényi Gyula.

Miért érezzük másnak ugyanazt a meleget tavasszal és ősszel?

Miért érezzük másnak ugyanazt a meleget tavasszal és ősszel?

Az első langyos tavaszi napokon az ember könnyedén pólóra vetkőzik, ám ugyanolyan hőmérsékletnél októberben már dzsekit húz.

Elképesztő változásokon megy át az anyukák szervezete

Elképesztő változásokon megy át az anyukák szervezete

A gyerek fogantatásától a szülés után egy évig is tarthat, mire az anyukák szervezete az élettani átalakulásokat kiheveri.

National Geographic 2025. áprilisi címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

22 200 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlapNational Geographic 2024. áprilisi címlapNational Geographic 2024. májusi címlapNational Geographic 2024. júniusi címlapNational Geographic 2024. júliusi címlapNational Geographic 2024. augusztusi címlapNational Geographic 2024. szeptemberi címlapNational Geographic 2024. októberi címlapNational Geographic 2024. novemberi címlapNational Geographic 2024. decemberi címlapNational Geographic 2025. januári címlapNational Geographic 2025. februári címlapNational Geographic 2025. márciusi címlapNational Geographic 2025. áprilisi címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket