Katalin, Kitti, Zsófia, Piusz2025. április 30., szerda
Tudomány

A fényszennyezés növelheti a szúnyogcsípések mennyiségét

National Geographic Magyarország

Az ember közelében élő, nappal aktív szúnyogok életmódját változtatja meg a világítás.

Egyiptomi csípőszúnyog
Forrás: inaturalist

Talán az egyik első dolog volt, amit a fényszennyezés kapcsán felismertünk, hogy a rovarokra jelentősen hatnak a mesterséges fények, bárki láthat az utcai lámpák körül köröző lepkéket. A probléma azonban ennél jóval összetettebb, az elmúlt években számtalan kutatás foglalkozott a mesterséges világítás rövid- és hosszú távú hatásaival, köztük a rovarok életét felborítóval is.

Most egy amerikai kutatócsoport, az indianai Notre Dame Egyetemen végzett vizsgálatot a betegségek sokaságát terjesztő szúnyogok körében, és arra jutottak, hogy igen jelentősen megnőtt az éjjeli csípések száma az egyébként nappal aktív egyiptomi csípőszúnyog (Aedes aegypti) esetében.
A kutatók attól tartanak, hogy a világszerte egyre inkább növekvő fényszennyezés hatással lesz az olyan, e szúnyogfaj által közvetített betegségek terjedésére is, mint pl. a Zika, a sárgaláz, a dengue-láz. A kutatók a The American Journal of Tropical Medicine and Hygiene szakfolyóiratban közölték az eredményeiket.

„Ez valószínűleg nagyon is fontos probléma, ami felett nem szabad elsiklani” – mondta Gilles Duffield, az egyetem Biológiai Tudományok Karának adjunktusa. Az egyiptomi csípőszúnyog az evolúció során az emberrel együtt fejlődött és az ember közelségéhez alkalmazkodott, és kimondottan a mi vérünket részesíti előnyben a vadon élő állatokéval szemben. „Mivel a lakóházak közelében élnek és szaporodnak, ezért igen jó eséllyel tapasztalják meg a fényszennyezést is.”

A kutatás során laborban élő szúnyogokat vizsgáltak, amelyek természetesen biztosan nem hordoznak semmilyen kórokozót. A kutatók ilyen vizsgálatoknál a saját karjukat áldozzák fel a tudomány oltárán, most is ez történt, Samuel S. C. Rund nyújtotta a karját a szúnyogoknak nappal, és éjjel is – mesterséges megvilágítás mellett. A felmérésből az derült ki, hogy azok a szúnyogok, amelyek mesterséges fényt kaptak éjjel, kétszer annyit (a szúnyogok 59 százaléka) csíptek, mint fényszennyezésben nem részesült kontroll társaik (29 százalék).

A kutatás eredményét a járványtani szakemberek tudják majd hasznosítani a fertőzésveszély pontosabb kiszámításában, és a fertőzések elkerülésében is.
Mivel az egyiptomi csípőszúnyogra nem volt jellemző az éjjeli aktivitás, eddig nem ajánlották ellene az ágyakat védő szúnyogháló használatát. Más szúnyogfajok (Anopheles nembe tartozók) éjjel aktívak, és azok élőhelyén ajánlott a ágyat védő háló használata, azonban a fényszennyezés miatt az A. aegypti élőhelyén is hasznos védelmet nyújthat.

A kutatócsoport további vizsgálatokat tervez, amelyek során finomítják a körülményeket, például a mesterséges fény színe, intenzitása vagy időtartama szerint. Azt is szeretnék kideríteni, hogy milyen molekuláris, genetikai tulajdonságok határozzák meg azt, hogy vajon csíp-e az állat, vagy sem, ha mesterséges fényben él.

Hozzászólások

Veszélyesen csökken az európai talajok széntartalma

Veszélyesen csökken az európai talajok széntartalma

A csökkenés a kontinens élelmiszer-biztonságát és klímaváltozás elleni fellépését is súlyos veszélybe sodorhatja.

Elkészült az emberszabású majmok referenciagenomja

Elkészült az emberszabású majmok referenciagenomja

A kapott adatok alapján részletesebben megérthetjük legközelebbi rokonaink evolúcióját, és úgy tűnik, nagyobbak a különbségek köztük, mint eddig tudtuk.

Hátráltatják a beporzók szaporodását a rovarirtók

Hátráltatják a beporzók szaporodását a rovarirtók

Még a növényeken kis mennyiségben jelen lévő neonikotinoid rovarirtó is súlyos hatású lehet mind a hím, mind a nőstény poszméhek szaporodási biológiájára.

Milyen is valójában a kapcsolatunk a kutyákkal?

Milyen is valójában a kapcsolatunk a kutyákkal?

Magyar kutatók tárták fel, hogy hol helyezkedik el az ember kedvenc barátja társadalmi hálónkban.

Újabb gyenyiszovai leletet azonosítottak

Újabb gyenyiszovai leletet azonosítottak

Az emberfaj csontmaradványát Tajvan szigetén találták meg, ez az eddigi legdélebbi lelet ezen rokonunktól.

National Geographic 2025. áprilisi címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

22 200 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlapNational Geographic 2024. áprilisi címlapNational Geographic 2024. májusi címlapNational Geographic 2024. júniusi címlapNational Geographic 2024. júliusi címlapNational Geographic 2024. augusztusi címlapNational Geographic 2024. szeptemberi címlapNational Geographic 2024. októberi címlapNational Geographic 2024. novemberi címlapNational Geographic 2024. decemberi címlapNational Geographic 2025. januári címlapNational Geographic 2025. februári címlapNational Geographic 2025. márciusi címlapNational Geographic 2025. áprilisi címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket