Auguszta, Bertold2024. március 29., péntek
Tudomány

Már egy hároméves gyermeknek is tetszik a természetes fraktálmintázat

National Geographic Magyarország

Már a harmadik születésnapjuk idejére kialakul a kisgyerekekben az a preferencia, amely szerint a természetben előforduló fraktálmintázatok érdekesek, szépek, vonzóak.

Forrás: Pixabay

Kelly E. Robles, az Oregoni Egyetem Pszichológiai Intézetének fiatal kutatója szerint azok a gyerekek, akik egy természettel ellentétes, euklideszi geometrián alapuló környezetben nőnek fel (ilyen például egy egyenes falú, nem ismétlődő mintázatok szerint elrendezett szobákból álló ház), az őket folyamatosan ért benyomás ellenére is jobban kedvelik a természet fraktálmintázatait.

A fraktál fogalmát Benoit B. Mandelbrot lengyel matematikus használta először. A szó a latin fractusból ered, jelentése „törött”. Olyan komplex geometriai alakzatok, amelyek határoló vonalai vagy felületei nem differenciálhatóak, az alakzatok jellemzője a jól érzékelhető önhasonlóság.

„Régen az emberek a szabadban éltek, ma viszont életünk első szakaszát zömmel ember alkotta építményekben töltjük, tehát a gyerekeket nem veszik körül a természet kis- és közepes komplexitású fraktálmintázatai, ezért ez a preferencia vagy a legkorábbi fejlődési szakaszból ered, vagy veleszületett” – mondta Robles, aki a Nature lapcsaládba tartozó Humanities & Social Sciences szakfolyóirat cikkének vezető szerzője.
A korábbi kutatások szerint az ilyen preferenciákat az ember egyéni fejlettségi szintje és a környezete együttesen, és élethosszig tartó módon alakítják. Robles és kutatótársai annak jártak utána, hogy milyen egyéni eltérések befolyásolhatják, hogy mennyire vonzódunk a fraktálokhoz.

A vizsgálatok során 82 felnőtt (18-33 éves) és 96 gyerek (3-10 éves) alanyt mértek fel azzal, hogy számítógép képernyőjén precíz, illetve pusztán statisztikailag fraktálnak minősülő mintázatokat mutattak nekik. Precíznek nevezhető az, amikor a mintázat pontosan követi az önismétlés szabályát, s ezzel olyan térbeli szimmetria alakul ki, mint pl. a hópelyheké. Statisztikailag ugyan van ismétlés a mintázatban, de az nem pontos, ilyen pl. egy fa növekedése vagy a felhőformák, partvonalak mintázata. Mindkét típus jellemző a műalkotásokra is, mégpedig világszerte.
Az alanyoknak a képpárok egyik tagját kellett kiválasztaniuk aszerint, hogy mennyire tetszik nekik, a különbség pedig a képek fraktáljainak pontosságában és komplexitásában volt.

„Mivel az emberek szeretik az arany középutat az egyszerűség és a komplexitás között, azt vártuk, hogy a preferált képek is a kis-közepes komplexitású, statisztikai fraktálmintázatokat mutatók közül kerülnek ki” – mondta a kutató. Az eredmények alapján a felnőtt és a gyerek alanyok közt ugyan adódtak apró különbségek, azonban a trend azonos volt: a kis- és közepes komplexitású statisztikai fraktálokat választották előszeretettel.

Ezek a mintázatok azok, amelyek a természetben is előfordulnak, és kedvelésük teljesen független az életkortól. „Már a harmadik születésnapunk előtt kialakul, hogy vonzódunk ezekhez a természetes fraktálokhoz, s ez arra is utal, hogy a látásunk, vizuális feldolgozó rendszerünk eleve a természetes környezetben gyakran felbukkanó minták feldolgozására szakosodott” – tette hozzá Robles.

„A természetes fraktálok iránti rajongásunk óriási lehetőségeket is rejt a stressz csökkentésétől a szellemi fáradtság legyőzéséig – magyarázta Richard Taylor professzor, a tanulmány egyik szerzője. „A természet ugyan ingyen adja nekünk ezeket, ám mi egyre inkább olyan városi környezetben találjuk magunkat, amelyből hiányoznak a természetes fraktálok. A kutatásunk megmutatta, ha ezeket a fraktálokat visszahozzuk a környezetünkbe, annak már egészen fiatal életkorban előnyös hatásai lesznek.”

Ez volt a legnagyobb folyamidelfin

Ez volt a legnagyobb folyamidelfin

A ma élő dél-ázsiai folyami delfinek rokona volt az az állat, amely Amazónia perui részén élt 16 millió évvel ezelőtt, és akár 3,5 méteresre is nőhetett.

Környezetbarát felújítás

Környezetbarát felújítás

Az építészetben nemcsak az új épületeknél, hanem már a régiek felújításánál is eljárhatunk klímabarát,környezetbarát módon.

Élő tank a triászból

Élő tank a triászból

A krokodilok egy eddig ismeretlen, 215 millió éve élt ősi rokonát azonosították texasi kutatók.

Soha többé hólapát?

Soha többé hólapát?

Egy új fejlesztésnek köszönhetően az önmelegítő betonon nem fog megtapadni a hó vagy a jég, így talán majd elfelejthetjük a hólapátot vagy az útszórást - legalábbis bizonyos körülmények között.

A klímaváltozás tovább növeli az élelmiszerárakat

A klímaváltozás tovább növeli az élelmiszerárakat

A sokak számára már most is igen magas élelmiszerárak a klímaváltozás hatására még magasabbra szöknek majd.

National Geographic 2024. márciusi címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

18 780 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket