Zelma, Rajmund, Emerencia, Emese2025. január 23., csütörtök
Tudomány

Különös vázú ammoniteszre bukkantak Japánban

National Geographic Magyarország

A kréta időszakban, 89-86 millió éve élt állat váza közismert rokonaitól igencsak eltérő módon nőtt.

Yezocera elegans
Forrás: Mikasa City Museum / Dr. Daiszuke Aiba

 

Az ikonikus kövületeket hagyó ammoniteszek csigaházra hasonlító, ám lapított mészvázai jól ismertek, hazánkban is számos helyen láthatóak a sziklafalakba zárt maradványaik. Volt azonban olyan csoportjuk is, amelynek váza kicsavarodott, ezek közt az ún. heteromorf ammoniteszek közt is különleges volt a nemrégiben felfedezett faj, amely a Yezoceras elegans nevet kapta.

A japán Mikasza Városi Múzeum és a Jokohama Nemzeti Egyetem paleontológus kutatója, Dr. Daiszuke Aiba vezette csoport vizsgálatai alapján a felfedezett faj és a közeli rokon Yezocera-fajok endemikusak, kimondottan a kréta időszaki Hokkaidó térségében éltek, csak erre a régióra jellemzőek. Utoljára 1977-ben, vagyis 44 évvel ezelőtt fedeztek fel e nembe tartozó új fajt a helyi kövületek közt. A felfedezésről a Paleontological Research szakfolyóiratban számoltak be.

Az új faj kőzetből kifejtett vázai
Forrás: Mikasa City Museum

A különleges kövületre a sziget északnyugati részén lévő Harboro városa közelében bukkantak rá egy 2015–17 közti terepi feltáró munka során, először csupán két példánya került elő. 2018-ban merült fel, hogy új fajról lehet szó, így ebben az évben újra kimentek a kutatók a megtalálás helyére és további 5 példányt is kiemeltek a kőzetrétegek közül. Hamarosan az is kiderült, hogy Mikasza Városi Múzeum állandó kiállításán is szerepel egy korábban talált példánya ennek a fajnak, így összesen 8 darabot tudtak alaposan megvizsgálni a kutatók.

A bal szélen az új faj, a Y. elegans, középen a feltételezett őse, a Y. nodosum, jobb szélen pedig a még nem azonosított hovatartozású legfiatalabb faj, a Y. miotuberculatum.
Forrás: Mikasa City Museum

Az állat spirális vázán, amely a csigaházakhoz, vagy talán inkább kúp alakú rugóhoz hasonlít, éles fodrok sorozata található. A váz kanyarulatai nem érintkeznek egymással.
A kutatók úgy vélik, hogy a most feltárt faj egy 1977-ben leírt, kissé korábban élt Yezoceras nodosum leszármazottja lehet, a harmadik, időben hozzánk legközelebbi, egészen keskeny házú faj, a Yezoceras miotuberculatum esetében még nem világos, hogy mely korábbi faj lehetett az őse.

A Csendes-óceán északnyugati régiójában (amelynek Hokkaidó is része) ebből az időszakból számos más, szintén szokatlanul felcsavarodott vázú ammoniteszt találtak már, ezekkel szemben a normál módon felcsavarodott ammoniteszek viszont világszerte elterjedtek voltak. Egyelőre rejtély, hogy miféle környezeti körülmények uralkodhattak Hokkaido környékén akkoriban, amelyek hatására az ammoniteszek ilyen jelentősen megváltoztak.

A szép küllemű új faj nevét a lelőhelye, Hokkaidó régi elnevezése, az „Ezocsi” után kapta, latinosított formában, megtoldva e kövületekre jellemző „ceras” végződéssel, vagyis gyakorlatilag a név azt jelenti: elegáns hokkaidói ammonitesz.
Az ammoniteszek a kréta végi nagy kihalási hullámban vesztek oda.

Hozzászólások

Akár egy állat is fotoszintetizálhat

Akár egy állat is fotoszintetizálhat

Japán kutatók hörcsögsejtekbe ültettek alga színtesteket, amelyek ott két napon át aktívan fotoszintetizáltak.

Veszélyeztetett örökségünk része a Hold

Veszélyeztetett örökségünk része a Hold

Felkerült a World Monuments Fund listájára a Hold.

Ezek voltak 2024 legszebb asztrofotói

Ezek voltak 2024 legszebb asztrofotói

A bámulatos technikai fejlődés kíséretében váratlan és gondosan kiszámított jelenségek is megörökítésre kerültek az év folyamán.

Hatalmas kerülőutat tett a testünkben lévő szén

Hatalmas kerülőutat tett a testünkben lévő szén

A földi élet alapját a haldokló csillagoktól kapott szén jelenti, egy új kutatás szerint azonban igen körülményesen kerülhetett csak a Földre ez az elem.

Dinoszauruszok jártak Oxford megyében 166 millió éve

Dinoszauruszok jártak Oxford megyében 166 millió éve

A jura időszak közepén élt állatok rendkívül jó állapotban fennmaradt lábnyomait egy kőfejtőben találták meg.

National Geographic 2025. januári címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

15 900 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlapNational Geographic 2024. áprilisi címlapNational Geographic 2024. májusi címlapNational Geographic 2024. júniusi címlapNational Geographic 2024. júliusi címlapNational Geographic 2024. augusztusi címlapNational Geographic 2024. szeptemberi címlapNational Geographic 2024. októberi címlapNational Geographic 2024. novemberi címlapNational Geographic 2024. decemberi címlapNational Geographic 2025. januári címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket