József, Bánk2024. március 19., kedd
Tudomány

Mérföldkő a repülés történetében: meghódítottuk a Mars légkörét

National Geographic Magyarország

Minden égitesten csak egyszer lehet első repülést végrehajtani. A Földön ezt a Wright fivérek érték el 1903. december 17-én, a Marson pedig a NASA Ingenuity nevű automata helikoptere 2021. április 19-én.

Az Ingenuity heliikopter a felemelkedése során a saját árnyékát is lefotózta, ez is bizonyítja, hogy sikeresen felemelkedett.
Forrás: NASA / JPL

Az Ingenuity helikopter első repüléséhez először is túl kellett jutni azon, a nagy sebességű rotorteszt közben tapasztalt szoftveres figyelmeztetés akadályán, amelyre április 9-én derült fény. A figyelmeztetés hatására a repülési üzemmódba való átmenet leállása, és a hazaküldött telemetriai adatok elemzésével követhető volt a fennakadás. A hiba miatt az április 11-re tervezett első repülést is el kellett halasztani, míg el nem dől, miként oldják meg a szoftveres problémát, és hogyan hajtják végre a nagy sebességű rotortesztet. Az 1,8 kilós Ingenuity rotorja percenként 2400-as fordulatszámmal üzemel, hogy el tudja érni a megfelelő felhajtóerőt. A földi helikoptereknek 400-500-as fordulatszám elegendő, miközben nagyságrendekkel nagyobb terhet emelnek fel.
Az elemzés után mérnökök két megoldási javaslattal álltak elő: vagy egy kisebb, plusz parancssort illesztenek a repülést irányító szoftverhez, vagy az egészet átírják és újra feltöltik a helikopter számítógépére. Az esélylatolgatások közben az első megoldás mellett döntöttek, leginkább azért, mert a szoftver egyébként kiváló állapotban van, és ha mégsem hoz megoldást a kiegészítés, még mindig próbálkozhatnak a felülírással. Eközben a helikopter maga akkor is biztonságban marad, ha mégse sikerül a repülés. A megismételt nagy sebességű rotorteszt sikeresen zajlott április 16-án, Wilbur Wright születésnapján, így teljes reménnyel vágott neki az irányító csapat az első éles repülésnek.

A telemetriai adatokból készült grafikon, amelyen a helikopter felemelkedése, lebegése és leszállása látható. Kicsit több mint 3 méter magasra emelkedett a jármű.
Forrás: NASA / JPL

A helikopter első, teljes időtartamában 40 másodpercesre tervezett repülésére magyar idő szerint 2021. április 19-én délelőtt 9:30-kor került sor. A telemetriai adatokat, amelyek a repülés tényét igazolták, csak kicsit később küldte haza az eszköz, először a saját rádióján a közelben lévő Perseverance rovernek, az pedig a Mars körül keringő MRO szonda közvetítésével a Földre juttatta az adatokat (az adatküldés sávszélessége 1,5 MB/s). A megérkezett adatokat az irányító csapatban dolgozó vezető pilóta elemezte, ő tudja ugyanis megmondani, hogy lezajlott-e a repülés. Eközben a többi adat elemzése is folyt, és további részletekre derült fény, például az olyan, nem lényegtelen kérdésekre kaptak választ, hogy sikeres volt-e a repülés. Emellett a Perseverance is aktív volt: a repülés idején a helikopter felé fordított kamerával meg is örökítette az eseményt, így fénykép is érkezett a Földre, miután a repülés telemetriai adatai megérkeztek.

A Perseverance rover fényképe az Ingenuity helikopterről, amely épp a talaj felett lebeg.
Forrás: NASA / JPL

Az adatelemzés alapján magyar idő szerint déli háromnegyed egykor jutottak arra a következtetésre, hogy sikeres volt az első repülés, amelyet egy ember alkotta motoros eszköz egy másik bolygó légkörében végrehajtott. A helikopter fedélzetén helyet foglalt a Wright-fivérek első repülőgépének vásznából is egy picike darab. Az irányítóteremben uralkodó hangulat fergeteges volt a siker hírét követően.

Néhány perccel később fotó is érkezett, mind a helikoptertől, mind a Perseverance rovertől, amelyeket az élő közvetítésben bemutattak, ám reményeink szerint a későbbre tervezett sajtótájékoztató során ezeket majd teljes méretben is közzé teszik. A rover által készített képekből rövid animáció is született már.

Anyatejes táplálás fontossága

Anyatejes táplálás fontossága

Az anyatejes táplálásnak kiemelt szerepe lehet a gyermekkori elhízás megelőzésében. Többek között ezt mutatták ki a Debreceni Egyetem kutatói.

A tapintás segíti az önfelismerést

A tapintás segíti az önfelismerést

A kisgyerekek átlagosan másfél éves korukban értik meg, hogy a tükörképükön önmagukat látják, egy új kutatásból kiderült, ebben kulcsfontosságú a tapintás.

Jól érzi magát a mamutfenyő Nagy-Britanniában

Jól érzi magát a mamutfenyő Nagy-Britanniában

Az észak-amerikai fafajt világszerte ültetik díszfaként, a briteknél azonban, úgy tűnik, igazán otthon is érzi magát.

175 millió éves plezioszaurusz

175 millió éves plezioszaurusz

A tengeri ősgyík maradványaira Németországban bukkantak rá.

Beszéd és légzés

Beszéd és légzés

Bárki kipróbálhatja, hogy tud-e úgy beszélni, ha befelé szívja a levegőt – nem nagyon fog sikerülni.

National Geographic 2024. márciusi címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

18 780 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket