Tódor, Rómeó, Richárd2025. február 07., péntek
Tudomány

A pteroszauruszok már kikeléskor röpképesek lehettek

National Geographic Magyarország

Az új vizsgálatokból az állatok életmódjára s egyedfejlődésére is következtettek.

A pteroszaurusz egyedfejlődése során alkalmazott repülés és életmód összefüggései.
Forrás: Scientific Reports

 

A pteroszauruszok ikonikus állatok voltak, a triász és a kréta idején, 228-66 millió évvel ezelőtt, a dinoszauruszokkal együtt éltek, ám a levegő bajnokaiként, köztük a valaha repült legnagyobb állattal, a 11 méteres szárnyfesztávolságú Quetzalcoatlus northropi-val. Annak ellenére, hogy hosszú időn át létező csoportról van szó, az állatok fiatal koráról nem sokat tudunk. Nem világos, hogy tudtak-e aktívan repülni, vagy csak siklani, és így csak a szülői gondoskodás segíthette át őket röpképtelen ifjúságukon. Azonban vannak jelek, amelyek arra utalnak, hogy már egészen fiatalon is repülhettek ezek az őshüllők, így pl. az embrionális korban lévő egyeden felismerhető a szárnymembrán. Egy angol kutatócsoport most a csontozat vizsgálatával járt utána e kérdésnek, az eredményeket a Scientific Reports folyóirat közölte.

Három dolog szükséges az aktív repüléshez: erős csontok, megfelelő izomtömeg, és a szárnybőrben lévő erős keratinrostok, amelyek a madártollaknak megfeleltethető. Ezeket az adatokat persze a kövületekből kellett kiolvasni, a kutatók két pteroszaurusz-faj egyedein végeztek méréseket, embriók és frissen kikelt egyedek maradványait hasonlították össze felnőtt egyedekkel.

Olyan adatokat mértek, mint az állatok szárnyfesztávolsága, a szárnycsontok erőssége, s kiszámították, mekkora terhet voltak képesek e szárnyak hordozni. A legfontosabbnak a felkarcsontot (humerus) tartották, ugyanis ez a legfontosabb abból a szempontból, hogy az állat képes volt-e felemelkedni a földről a levegőbe.

Különböző pteroszauruszok csontozata, 2 fajuk esetében a frissen kikelt egyeddel együtt.
Forrás: Scientific Reports

 

A bébi pteroszauruszok felkarcsontja meglepően erős volt, arányaiban nem egyszer erősebb a felnőttekénél! Szárnyaik rövidebbek, de szélesebbek voltak, ez arra tette őket képessé, hogy igen gyorsan irányt és sebességet váltsanak repülés közben. Ez a képességük nemcsak a ragadozóik elöli menekülést segíthette, hanem a saját vadásztevékenységüket is, ha például a zsákmányul kiszemelt rovarok röptével kellett felvenni a versenyt a sűrű növényzet közt manőverezve. A felnőtt pteroszauruszok a kevésbé jó manőverezési képességeikkel már a nyíltabb területek vadászai lehettek.

A mai madarak közt szinte teljesen ismeretlen, hogy a fióka közvetlenül a kikelést követően röpképes legyen, az egyetlen ismert kivétel a celebeszi maleo (Macrocephalon maleo) nevű madár, amelynek csibéi a helyi ragadozók nyomása miatt váltak röpképessé ennyire fiatalon. Alapvetően azonban az állatvilágban az az uralkodó, hogy az újszülöttek, frissen kikelt egyedek képesek ellátni magukat, s a kivételt jelentő esetek azok, amikor a szülőnek kell hosszú távon gondoskodni az utódok táplálásáról, neveléséről.

A pteroszauruszok utódai már a kikelés pillanatában képesek lehettek repülni, legalábbis a csontozatuk lehetővé tette, és a csontokhoz tapadó erős izomzat jelenlétét is bizonyítják a leletek a legtöbbjük esetében. Bár azt nem lehet tudni, hogy a kikelésük idejére minden egyes, a repüléshez szükséges lágyrész is kifejlődött-e az állatok testében, de ennek ellenére is úgy vélik a kutatók, hogy bizonyosan nem kellett az állatnak sokat várnia a kikeléstől az első felszállásig. Érdekes módon a frissen kikelt pteroszauruszok s ugyanazon fajok felnőtt egyedei közt sokkal nagyobb méretkülönbség van, mint a magukról gondoskodni képes fészekhagyó madarak esetében. Ez azonban a gyakorlatban csupán a repülési módszerben jelent eltérést. Egy 9,2 kg tömegű kifejlett Pterodaustro frissen kikelt, ám röpképes egyede csupán 23 grammos volt.

Hozzászólások

2025 tavaszán kelhet útra a következő magyar űrhajós

2025 tavaszán kelhet útra a következő magyar űrhajós

Kapu Tibor különböző kísérleteket fog elvégezni a Nemzetközi Űrállomáson.

Ismét magyar fotós alkotását választotta a NASA a nap képének

Ismét magyar fotós alkotását választotta a NASA a nap képének

Négy nappal korábban szintén magyar képet jelöltek ki a nap asztrofotójának.

Robot segítségével műtöttek meg egy 14 éves magyar lányt

Robot segítségével műtöttek meg egy 14 éves magyar lányt

Első alkalommal hajtottak végre robotasszisztált műtétet egy magyarországi gyermeken.

Pontatlanok az önbevallásos étkezési adatok

Pontatlanok az önbevallásos étkezési adatok

Nem túl meglepő, de egészen pontatlannak tűnnek azok az adatok, amelyeket az emberek adnak arról, hogy mit ettek egy meghatározott időszakban.

Hemzsegtek a ragadozók 130 millió éve

Hemzsegtek a ragadozók 130 millió éve

A kréta időszak elején élt csúcsragadozók megették volna reggelire a mai kardszárnyú delfineket.

National Geographic 2025. januári címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

22 200 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlapNational Geographic 2024. áprilisi címlapNational Geographic 2024. májusi címlapNational Geographic 2024. júniusi címlapNational Geographic 2024. júliusi címlapNational Geographic 2024. augusztusi címlapNational Geographic 2024. szeptemberi címlapNational Geographic 2024. októberi címlapNational Geographic 2024. novemberi címlapNational Geographic 2024. decemberi címlapNational Geographic 2025. januári címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket