Auguszta, Bertold2024. március 29., péntek
Tudomány

A megfigyelés vagy a célzott tanítás hatékonyabb?

National Geographic Magyarország

Vajon az emberszabású majmok – hozzánk hasonlóan – képesek a mások tanítása alapján elsajátítani új ismereteket?

Forrás: CEU

Egy nemzetközi kutatócsoport, amelyet a CEU és az ELTE kutatója, Marno Hanna vezetett, az emberszabásúak tanulási módszereit vizsgálta meg. Arra voltak kíváncsiak, hogy vajon a legközelebbi rokonaink is képesek-e mások tanításai alapján tanulni, az eredményeket a Scientific Reports közölte.

Megtanulhatunk valamit úgy, hogy ellessük mástól, a másik miként csinálja, vagy tapasztalati úton kifundáljuk, azonban a leggyorsabb és leghatékonyabb módszer az, ha valaki megtanítja nekünk az adott dolgot, például egy készülék kezelését, külön bemutatva a legfontosabb dolgokat. A gyerekek ezt a típusú, kommunikációs tanítási módszert részesítik előnyben, mivel a kultúránk is az efféle módszereken alapul, no de vajon az emberszabású majmok is?

A főemlőskutatók már számos alkalomról beszámoltak, amikor a majmok mások megfigyelése alapján sajátítottak el egy új dolgot, azonban jelen tudásunk szerint ők egyáltalán nem szoktak célzottan tanítani. Míg egy fiatal állat az anyja eszközhasználatát figyelve maga is képes megtanulni azt, ám az anya sosem hívja fel a figyelmét a módszerre, vagy sosem áll neki szándékosan tanítgatni a fiatalt. Következhet-e ebből az, hogy az emberszabásúak nem is fogékonyak a tanításra?

A kutatás során csimpánzok, bonobók és orangutánok (összesen 24 majom) tanulták meg a demonstráló kutatóktól egy eleséget adó masina működését. Ahhoz, hogy megkapják a kínált eledelt, a majmoknak egy tárgyat kellett a gépezet tetején lévő lyukba dugniuk. Míg egyes tárgyak hatására a gép kiadta a kívánatos falatkát, addig más tárgyak hatására ezt nem tette meg.
A demonstráció során a különbség abban volt, hogy a gép működését demonstráló személy kommunikált-e a majommal (vagyis célzottan felhívta a figyelmét egyes dolgokra), vagy csak passzívan végigjátszotta a folyamatot.

A demonstrációkat követően a majomnak felajánlottak két tárgyat, egy megfelelő formájút, amelynek hatására kijött a jutalomfalat a gépből, illetve egy olyat, amelynek hatására nem. Érdekes módon, a majmok akkor is a kommunikációval együtt lezajló bemutató során látott tárgyat választották, ha az egyébként nem volt alkalmas a jutalomfalat megszerzésére! Kontrollként a majmoknak olyan bemutatókat is tartottak, amikor mindkét tárgyat azonos módszerrel demonstrálták a kutatók, ekkor egyértelmű volt, hogy azt választották, amelyek megfeleltek az elvárásoknak, vagyis a majmok nem buták voltak, csak, a gyerekekhez hasonlóan befolyásolta, illetve ez esetben félrevezette őket a célzott tanítás.

„Korábbi kutatásokból már tudtuk, hogy nemcsak a gyerekek, hanem az emberszabású majmok is figyelnek, és felismerik a kommunikatív jeleket és reagálnak rájuk” – mondta Marno Hanna. Azonban ez fura, mivel a gyerekek megértik ezeket a kommunikatív jeleket, amikor megtanítjuk őket valamire, ám a majmok egyáltalán nem tanítják egymást a vadonban. A kutatásból azonban mindezek ellenére is az derült ki, hogy a majmok is odafigyelnek a kommunikációra és előnyben részesítik az így kapott információkat, ez pedig a valódi tanítás előfutára lehet.

A kutatók bíznak abban, hogy majd a jövőben arra is fény derül, mi hiányozhat ahhoz az emberszabásúaknál, hogy ők is tanítsák egymást.

Ez volt a legnagyobb folyamidelfin

Ez volt a legnagyobb folyamidelfin

A ma élő dél-ázsiai folyami delfinek rokona volt az az állat, amely Amazónia perui részén élt 16 millió évvel ezelőtt, és akár 3,5 méteresre is nőhetett.

Környezetbarát felújítás

Környezetbarát felújítás

Az építészetben nemcsak az új épületeknél, hanem már a régiek felújításánál is eljárhatunk klímabarát,környezetbarát módon.

Élő tank a triászból

Élő tank a triászból

A krokodilok egy eddig ismeretlen, 215 millió éve élt ősi rokonát azonosították texasi kutatók.

Soha többé hólapát?

Soha többé hólapát?

Egy új fejlesztésnek köszönhetően az önmelegítő betonon nem fog megtapadni a hó vagy a jég, így talán majd elfelejthetjük a hólapátot vagy az útszórást - legalábbis bizonyos körülmények között.

A klímaváltozás tovább növeli az élelmiszerárakat

A klímaváltozás tovább növeli az élelmiszerárakat

A sokak számára már most is igen magas élelmiszerárak a klímaváltozás hatására még magasabbra szöknek majd.

National Geographic 2024. márciusi címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

18 780 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket