Zsuzsanna, Eliza, Konrád2025. február 19., szerda
Tudomány

A vaníliaillat a világ legkedveltebb illata

National Geographic Magyarország

Egy friss kutatásból kiderült, hogy kultúrától független, milyen illatokat érzünk kellemesnek.

A vanília virága
Forrás: Pixabay

A svéd Karolinska Intézet (amelynek neve számunkra Karinthy Frigyesével forrt össze) neurológusa vezetésével nemrégiben egy olyan kutatást végeztek, amelyben a világ különböző pontjain élő emberek illatélményeit hasonlították össze. Bár az érzékszerveink ugyanolyanok, mégis eltérnek az egyes ingerek hatására kialakuló érzeteink, vagyis ugyanazt a dolgot két ember eltérőnek ítélheti meg. A kutatók az illatokat vizsgálták, mégpedig olyanokat, amelyek egyetlen molekulához (vagyis nem egy molekulakeverékhez) köthetőek, ehhez 225, többféle kultúrában, a világ számos pontján élő ember segítségét vették igénybe.

Arra voltak leginkább kíváncsiak, hogy vajon a kultúrától függ-e az, hogy mely illatokat érezzük kellemesnek, avagy ez valami általánosnak mondható emberi tulajdonság. „Hagyományosan úgy tartják, hogy a kultúrához kötött, ám a vizsgálatunk bebizonyította, hogy vajmi kevés köze van ehhez a kultúránknak” – mondta Dr. Artin Arshamian, a Current Biology folyóiratban közzé tett kutatás vezetője.

Az alanyoknak egyenként kellett osztályozni egy-egy adott illatot, hogy mennyire érezték kellemesnek vagy épp kellemetlennek. A vizsgálatok kimutatták, hogy az illatanyag molekulaszerkezete, illetve a személyes preferencia volt a meghatározó abban, hogy kellemesnek találták-e az alanyok, vagy sem, és bizonyos illatokat mindenki hasonlóan kellemesnek írt le. Mindössze az illatélmény 6 százalékát tudták az alanyok kulturális hovatartozásához kötni a kutatók.

A vanília illata világszerte a leginkább kellemesnek talált illat, függetlenül attól, hogy maláj halász, vagy észak-amerikai nagyváros lakója az ember.
Forrás: Pixabay

A kutatásban résztvevő szakemberek jórészt olyanok voltak, akik különféle őslakos csoportokkal dolgoznak együtt a világ számtalan pontján. Most e népességekből választottak ki kilencet, amelynek tagjai jórészt vagy vadászó-gyűjtögető, vagy halászó, mezőgazdálkodó csoportokba tartoznak, és legtöbbjük nincs szoros kapcsolatban a nyugati élelmiszerekkel, háztartási árucikkekkel. „Mivel e csoportok olyan, illatokkal teli környezetben élnek, mint például az esőerdő, tengerpart, hegyvidék vagy épp város, ezért különféle szagélményekkel is rendelkeznek” – magyarázta Dr. Arshamian.

A legkedveltebb illat a vaníliáé volt, ezt az őszibarack illatát jellemző etil-butirát követte. A legkevésbé kellemesnek az izovaleriánsavat találták, ez a molekula ugyan számos élelmiszerünkben jelen van, de például az izzadt láb szagában is megtalálható.

A kutatók a következőkben szeretnének majd arra is rájönni, hogy mi zajlik az agyban, amikor ezekkel az illatokkal találkozik az ember.

Hozzászólások

11 ezer éve összefonódott a sorsunk a birkákéval

11 ezer éve összefonódott a sorsunk a birkákéval

Az állatok háziasítása során ugyan a kutya volt az első, ám rögtön utána a juhok következtek, ezek az állatok meleg öltözettel, tejjel és hússal is ellátták az embert, de úgy tűnik, még a kultúránkat is befolyásolták.

A műtrágyázott legelőkön fele annyi a beporzó

A műtrágyázott legelőkön fele annyi a beporzó

A világ lakható területeinek közel negyede mezőgazdasági célú legelő, amelyek jelentős részét műtrágyázzák.

76 millió éves harapásnyomot találtak

76 millió éves harapásnyomot találtak

Nagyon ritkák az olyan ősmaradványok, amelyekből az egyes állatok közti kapcsolatokra, konfliktusokra derülhet fény.

Alig evett húst az Australopithecus Dél-Afrikában

Alig evett húst az Australopithecus Dél-Afrikában

Több mint 3 millió éve élt elődeink fogzománca megörökítette az egykori étrendet, amelyben nem sok hely jutott húsnak.

Kiderült, miként lett az embernek hosszú haja

Kiderült, miként lett az embernek hosszú haja

Az ember evolúciója során a testét borító szőrzet legnagyobb részt visszafejlődött, a fején azonban ezzel ellentétes folyamat zajlott: hajunk egyre hosszabbá vált.

National Geographic 2025. januári címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

22 200 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlapNational Geographic 2024. áprilisi címlapNational Geographic 2024. májusi címlapNational Geographic 2024. júniusi címlapNational Geographic 2024. júliusi címlapNational Geographic 2024. augusztusi címlapNational Geographic 2024. szeptemberi címlapNational Geographic 2024. októberi címlapNational Geographic 2024. novemberi címlapNational Geographic 2024. decemberi címlapNational Geographic 2025. januári címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket