Auguszta, Bertold2024. március 29., péntek
Tudomány

A perm végi kihalást követően megújult a természet

National Geographic Magyarország

A Bristoli Egyetem s a Kínai Tudományos Akadémia paleontológusai végezték azt a vizsgálatot, amelyről a Frontiers in Earth Science folyóiratban számoltak be.

Forrás: Fejhsziang Vu

A perm végén, 252 millió évvel ezelőtt a szibériai trap bazaltáras vulkánkitörése hatására bolygónkon az életkörülmények igen sanyarú fordulatot vettek, s ennek köszönhetően az állatok legnagyobb része örökre eltűnt a történelem színpadáról. Azonban a következő geológiai korban, a triászban (252-201 millió éve) annál nagyobb erővel újult meg, s amint azt a kutatók feltárták, az állatok ügyesebbé és gyorsabbá váltak.

A világ állatai közt ma drámai különbségek vannak, így egyrészt a madarak és az emlősök, másrészt a hidegvérű hüllők közt. Bár ez utóbbiak is képesek gyors mozdulatokra, nem élhetnek meg a hideg környezetben és nem képesek kitartó mozgásra. „Ugyanez a helyzet az óceánokban is” – magyarázta Dr. Fejhsziag Vu, a pekingi Gerinces Paleontológiai Intézet kutatója. „A perm végi kihalást követően a halak, rákok, puhatestűek, tengeri csillagok új vadászati stratégiákat fejlesztettek ki. Őseiknél gyorsabbá, ütőképesebbé és erősebbé váltak.”

Kínai, triász időszaki kövületeket vizsgáltak a szakemberek, s a rendkívül sokszínű halfaunában megjelenő új zsákmányejtési módszereket találtak, sok olyat, amelynek megjelenését későbbre tették eddig a kutatók.

„A triász kínai halai közt voltak olyanok, amelyek képesek voltak a kagylókat összeroppantani” – mondta Dr. Vu. „Más halak, sőt néhány hüllő is kagylótörővé vált, hatalmas fogazattal. Megtaláltuk a világ legősibb repülőhalát is, amely valószínűleg a ragadozók elöl egy új menekülési formát alkalmazott.” Voltak emellett már a mai cápákhoz hasonló, lesből támadó stratégiát követő halak is.

A szárazföldön hasonló lehetett a változás. A régi, perm időszaki hüllők lassú mozgásúak voltak terpesztett testtartással, s nem voltak kitartóak, nem tudtak egyszerre rohanni és lélegezni is. A kutatók szerint azonban a melegvérűség eredete is a triász időszakhoz köthető, a madarak és az emlősök ősei is a triász elején válhattak melegvérűvé, erre az időszakra már többé-kevésbé emeltebb testtartásúvá váltak, s ezzel hosszabb szakaszokon át tudtak gyorsan mozogni. Ez pedig valamilyen formában már melegvérűséget igénylő mozgásforma volt. Ugyanezen állatoknak ebben az időszakban alakulhatott ki a legkorábbi, testüket szigetelő szőr-, illetve tollborításuk is.

„Mindent egybevetve a tengerben és a szárazföldön is felgyorsultak az állatok, több energiát használhattak és nagyobb sebességgel mozoghattak” – magyarázta Michael Benton professzor. Az ilyen változásokat a biológusok fegyverkezési versenynek hívják. „Ha az egyik fél felgyorsul és melegvérűvé válik, akkor a másiknak is ezt kell tennie. Ez a növényevők egymás közti, illetve a ragadozók egymás közti versengést is befolyásolja, de még a ragadozó és zsákmány közötti kapcsolatokra is kihat, ha a ragadozó gyorsabbá válik, a zsákmányának is muszáj, ha el akar menekülni.”

Ezek ugyan nem új elképzelések, ám az új, hogy mind egyszerre zajlottak le a triászban, s ezek a történések a tömeges kihalási események pozitív oldalára világítanak rá. Bár a tömeges kihalás a kihaltak számára nagyon rossz hír volt, az így felszabadult ökológiai fülkék rengeteg új lehetőséget tartogattak a túlélők számára, s az újjáépítés után a korábbi élettempónál intenzívebbé vált az élővilág.

Ez volt a legnagyobb folyamidelfin

Ez volt a legnagyobb folyamidelfin

A ma élő dél-ázsiai folyami delfinek rokona volt az az állat, amely Amazónia perui részén élt 16 millió évvel ezelőtt, és akár 3,5 méteresre is nőhetett.

Környezetbarát felújítás

Környezetbarát felújítás

Az építészetben nemcsak az új épületeknél, hanem már a régiek felújításánál is eljárhatunk klímabarát,környezetbarát módon.

Élő tank a triászból

Élő tank a triászból

A krokodilok egy eddig ismeretlen, 215 millió éve élt ősi rokonát azonosították texasi kutatók.

Soha többé hólapát?

Soha többé hólapát?

Egy új fejlesztésnek köszönhetően az önmelegítő betonon nem fog megtapadni a hó vagy a jég, így talán majd elfelejthetjük a hólapátot vagy az útszórást - legalábbis bizonyos körülmények között.

A klímaváltozás tovább növeli az élelmiszerárakat

A klímaváltozás tovább növeli az élelmiszerárakat

A sokak számára már most is igen magas élelmiszerárak a klímaváltozás hatására még magasabbra szöknek majd.

National Geographic 2024. márciusi címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

18 780 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket