Stefánia, Jakab2023. november 28., kedd
Tudomány

Porviharban az InSight szonda

National Geographic Magyarország

A Mars déli féltekéjén porvihar alakult ki, s emiatt kényszerpihenőt tart az utolsó hónapjaiban járó InSight szonda.

Forrás: NASA

Az InSight működése várhatóan az év végén befejeződik, ugyanis a napelemei már alig szolgáltatnak áramot a rárakódott por miatt. Emellett a 2022. szeptember 21-én a bolygó déli féltekéjén kialakult hatalmas méretű porvihar további energiakiesést eredményez azzal, hogy már a légkörön is kevesebb napfényt enged át az eleve „takarékon” üzemelő napelemekig. Október 3-án a porvihar mérete és erőssége is hatalmasra nőtt, a légkörbe jutott porszemcsék miatt 40 százalékkal csökkent az átlátszóság, s ezzel a szonda napelemei szolgáltatta napi 425 wattóra energia már csak 275-re csökkent. Ez az eredeti energiamennyiség mintegy huszada csupán.

Ekkora energia kevés ahhoz, hogy a szonda minden nap ellássa árammal az eddig napi 24 órában üzemelt szeizmométerét, így azt az irányítók energiatakarékossági okból 2 hétre lekapcsolják. A szonda ugyan még néhány hétig üzemképes marad a jelenlegi energiaszinten, ám a közelgő porvihar aggodalomra ad okot. Chuck Scott, az irányító csapat tagja elmondta: „Ha ezt átvészeljük, a télig még tovább működhet a szonda, ám én már a következő porviharok miatt is aggódnék.”

A szeptember végén kialakult porvihar az MRO szonda mozaik felvételén világos színű homályként látható. Bár nem közvetlenül az InSight táborhelyén tombol, a légkör átlátszóságát így is jelentősen csökkentette.
Forrás: NASA

Az InSight irányítói úgy vélik, a szonda 2022 októbere és 2023 januárja közt valamikor fog leállni s befejezni küldetését, amelyet egyébként, az eredetileg 2020-ra tervezett befejezés helyett 2 évvel meghosszabbítottak, 2022 decemberéig.

A Mars körüli keringő szondák megfigyelései alapján a porvihar már túljutott a legerősebb szakaszán, lelassult a növekedése. A marsi porviharok ugyan bármikor kialakulhatnak, ám évszakosan válnak jelentősebbé, az északi félteke őszi-téli időszaka során, amelynek lassan a végéhez közeledünk.

A marsi viharok távolról sem olyan ijesztőek, mint azt a filmeken láthatjuk, bár a szélsebesség eléri a 97 kilométer per órát, a marsi légkör nagyon ritka (a földi 1 százaléka), így erejét tekintve ez a szél is csak töredéke a hasonló sebességű földi szeleknek. Ettől függetlenül a por felemelésében igen hatékonyak a viharok, így a marsi környezetben tevékenykedő eszközök közt azokat érinti leginkább, amelyek napenergiát használnak.

A NASA szakemberei a marsi porviharok működését már 17 éve figyelhetik az MRO keringő szonda munkájának köszönhetően, és ezen időszak alatt annyi adatot sikerült összegyűjteni, hogy lassanként egészen megbízható előrejelzést tudnak már készíteni a porviharok sorsát illetően.

Egyre több fiatalnál alakul ki gyulladásos bélbetegség

Egyre több fiatalnál alakul ki gyulladásos bélbetegség

Az elmúlt húsz évben drasztikusan emelkedett a gyulladásos bélbetegségekben (IBD) szenvedők száma. Hazánkban mintegy 60 ezer beteget tartanak számon, és a kór egyre fiatalabb korban alakul ki, minden ötödik gyermeket is érint.

Részecskefizikai együttműködés globális kérdések nyomában

Részecskefizikai együttműködés globális kérdések nyomában

Centiméteres pontosságú navigáció egy beomlott bányában, ahol nincs GPS jel? Egy még ismeretlen barlangi üreg, vagy egy rejtett kamra feltárása egy piramisban kozmikus részecskékkel? Izgalmas összefoglaló cikk jelent meg a Nature Reviews Methods Primers folyóiratban a világban aktuálisan zajló müográfiai kutatásokról, a különböző csoportok erősségeiről, köztük magyar kutatók eredményeiről.

Szimbiózis segíthette a túlélést

Szimbiózis segíthette a túlélést

A cikászok egykor elképesztő bőségben nőttek bolygónkon, ám a legtöbbjük a dinoszauruszokkal együtt kihalt.

Miként lehet a legtöbbet kihozni a lehullott levelekből?

Miként lehet a legtöbbet kihozni a lehullott levelekből?

Az erdőkben teljesen jól működik a természetes körforgás, azonban a kertekben, parkokban, utcákon egész más a helyzetet.

Nem képes csodákra az agyunk

Nem képes csodákra az agyunk

A közhiedelem és a tudományos közvélemény is úgy tartja, agyunk bizonyos sérülések után képes újrahuzalozni magát – egy új kutatás azonban megcáfolta ezt.

National Geographic 2023. novemberi címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

18 780 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket