Árpád, Árpádina, Damazusz2023. december 11., hétfő
Tudomány

A háziméhek élettartamának változása

National Geographic Magyarország

Ez a jelenség állhat a csökkenő mézhozam mögött is, egy új kutatás szerint.

Forrás: Pixabay

A Marylandi Egyetem kutatói laboratóriumi körülményke között vizsgálták meg, meddig is élnek a háziméhek, és a Scientific Reports folyóiratban közzé tett eredmények alapján arra jutottak, hogy a környezeti adottságoktól független változásról van szó: az 1970-es évek óta közel 50 százalékkal csökkent az élettartamuk. E mögött feltehetően genetikai okok is állhatnak például az egyre gyakoribb kolóniaösszeomlás (elnéptelenedés) és a csökkenő mézhozam.

A méhészek jól tudják, hogy a háziméhek generációi milyen ütemben cserélődnek, vagyis mennyi a természetes élettartamuk, amennyi alatt elöregednek és elpusztulnak. Azonban azzal, hogy ez az ütem felgyorsult, az is együtt jár, hogy gyakrabban kell megújítani a családokat ahhoz, hogy a feladataikat el tudják látni. Ennek az okait keresték a kutatók: felmérték a környezeti stressztényezőket, betegségeket, parazitákat, rovarirtó szernek való kitettséget, valamint a táplálkozást. A valóságos, méhészek által tapasztalt helyzetet tükröző, rövidebb élettartamot jelző modellezésből azt kapták, hogy ez az élettartam független a külső tényezőktől. Bár elképzelhető, hogy álcaként a vizsgált méhek akár valami gyenge vírusfertőzés, akár rovarirtó szer kis mértékű hatásának voltak kitéve, míg a családok dolgozói etették őket, de kikelésük után semmi jelét nem mutatták annak, hogy betegek lennének.

Varroa atkák egy háziméh álcán (így hívják a háziméh lárva állapotát).
Forrás: Pixabay

A méhek rövidülő élettartamát úgy vették észre a kutatók, hogy egy olyan szabályozott tenyésztési-tartási protokollt igyekeztek összeállítani, amellyel azonos körülmények közt vizsgálhatóak a háziméhek a laboratóriumokban. Ehhez, korábbi kutatásokhoz hasonlóan a méheket még kikelésük előtt 24 órával, bábként kiemelték a kolóniából, vagyis mindennemű változásnak még ezt megelőzően kellett hatni rájuk. A kikelő méheket aztán életük végéig nevelték.

Míg az 1970-es években e módon 34,3 napot élt egy-egy háziméh, addig most csupán 17,7 napos élettartamot tapasztaltak – ezt követően álltak neki a szakirodalom adatait végigellenőrizni a kutatók.

Bár a laborkörülmények eltérnek egy szabadon élő méhcsalád körülményeitől, a méhészek adatai jól tükrözik a változást, annak számos következményét (pl. a rövidebb ideig tartó gyűjtést és kevesebb termelt mézmennyiséget), így a szakemberek úgy vélik, ugyanez játszódik le a szabadon élő háziméhekkel is. Ennek hatására a jelenség összeköthető a generációk cserélődésének ütemével is.

A kutatók szerint könnyen lehet, hogy genetikai okra lehet visszavezetni a változásokat, ez pedig abból a szempontból jó hír, hogy lehet ellene tenni, ki lehet nemesíteni hosszabb élettartamú méheket. A következő lépés az lesz, hogy hasonló elemzéseknek vetik alá a világ más részein élő háziméheket is, és ha eltéréseket találnak az élettartamban, könnyebb lesz megtalálni azokat a pontos okokat, amelyek ezt okozzák.

Élőlények óvják a kínai nagy falat az eróziótól

Élőlények óvják a kínai nagy falat az eróziótól

A száraz talajok erózióját megakadályozó biokéreg, úgy tűnik, a kínai nagy fal esetében is hatékony védelmet biztosít.

Kutatói elit a pécsi egyetemen (X)

Kutatói elit a pécsi egyetemen (X)

A világon nagyjából hatvan olyan magas biobiztonságú laboratórium van, amely alkalmas arra, hogy a legveszélyesebb vírusokat kutassák benne a szakemberek. Ezen ritka laboratóriumok egyike Pécsen található.

Társaságban nem működik a jutalomkésleltetés

Társaságban nem működik a jutalomkésleltetés

A szajkók, habár képesek az önfegyelemre, más madár társaságában elveszítik e képességüket.

Fizikai Nobel-díjasok előadása Stockholmban

Fizikai Nobel-díjasok előadása Stockholmban

Megtartotta Nobel-előadását 2023. december 7-én Stockholmban Krausz Ferenc Németországban élő magyar születésű fizikus, Pierre Agostini Egyesült Államokban tanító francia fizikus és Anne L'Huillier Svédországban dolgozó szintén francia fizikus - tette közzé az MTI.

Karikó Katalin és Drew Weissman előadása Stockholmban

Karikó Katalin és Drew Weissman előadása Stockholmban

Megtartotta Nobel-előadását 2023. december 7-én délután Stockholmban Karikó Katalin és Drew Weissman, akik megosztva vehették át idén az orvosi-élettani Nobel-díjat az mRNS-alapú vakcinák kifejlesztését megalapozó felfedezésekért - tette közzé az MTI.

National Geographic 2023. novemberi címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

18 780 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket