Árpád, Árpádina, Damazusz2023. december 11., hétfő
Tudomány

Fogkő és étrend a mezőgazdálkodás kezdetén

National Geographic Magyarország

Egy olasz kutatócsoport a vadászatról a mezőgazdaságra való áttérés idején élt elődeink fogkő-maradványait vizsgálta meg.

Forrás: Pixabay

A kutatócsoport, amelyet a 800 éves Padovai Egyetem szakembere, Andrea Quagliariello vezetett, 76 olyan ember fogkövének maradványait vizsgálta meg, akik a mai Olaszország területén éltek a múltban. A fogkőből ezúttal DNS-töredékeket igyekeztek kivonni, amelyek alapján azonosíthatóak voltak azok a mikrobák, amelyek ezen emberek száját benépesítették, mivel a szakemberek arra voltak kíváncsiak, miként változott e mikrobanépesség összetétele elődeink idején. A mikrobákon túl 27 esetben azt is megvizsgálták, hogy milyen élelmiszer-eredetű és egyéb maradványok találhatóak a fogkőben. A kérdés azért merült fel, mert azt ma már jól tudjuk, hogy a jelenkori vadászó-gyűjtögető népcsoportok mikrobiomja sokban különbözik a nyugati típusú étrenden élőkétől – vajon hogyan zajlott ez az átalakulás? Az eredményeket a Nature Communications folyóirat közölte.

A száj-mikrobiomról ugyan legtöbbször a fogaink romlása vagy épp a kellemetlen lehelet jut eszünkbe, azonban a szájüreget benépesítő több száz mikroba (baktérium, gomba, vírus, protozoa) egy igen összetett rendszert alkot, jótékony, semleges és ártalmas tagokkal. A felfedezője a mikroszkópia atyja, a holland Leeuwenhoek volt, az úttörő tudós 1674-ben saját fogának lepedékében is észrevette a mikroszkopikus lényeket. A meleg, nedves, stabil környezet igencsak kedvez a mikrobáknak, ám ezeket a születésünk után gyűjtjük csak össze. Könnyen érthető okból, jelentősen befolyásolja az összetételét az étrendünk, életmódunk és környezetünk.

A kutatócsoport a 31 ezer évvel ezelőtti időszaktól kezdődően, egészen 2200 évvel ezelőttig élt emberek fogkövét elemezte, ezzel pedig lefedte azt a kort, amikor a tisztán vadászó-gyűjtögető emberek átálltak a mezőgazdálkodásból magukat fenntartóvá. (Itáliában kb. időszámításunk előtt 6200 körül kezdődött ez az átállás.) Az időszakban a fogkő mikroba-összetételében jól követhető volt az étrend: az eleinte vadászaton, húsfogyasztáson alapuló, majd az, ahogy bevezették a savanyított tejtermékek fogyasztását, végül a nagyrészt a szénhidrátokra támaszkodó étrend stabilizálódása is mikrobiom-változással járt. Ezeket a változásokat ráadásul a fogkőben talált mikroszkopikus ételdarabkák is alátámasztották.

A kőkori fogkőben csak egy kevés vad fűféle keményítőit találták meg, illetve a vízitök gyöktörzsében lévő keményítőket (ilyesmit már neandervölgyi fogkőben is találtak). Találtak a növények gyökerein élő gombák spóráiból is, illetve édes vízben élő kovaalgákat is. Később a különféle élesztőgombák is megjelentek, amelyek a fermentált (erjesztett) ételekre utalnak.

Társaságban nem működik a jutalomkésleltetés

Társaságban nem működik a jutalomkésleltetés

A szajkók, habár képesek az önfegyelemre, más madár társaságában elveszítik e képességüket.

Fizikai Nobel-díjasok előadása Stockholmban

Fizikai Nobel-díjasok előadása Stockholmban

Megtartotta Nobel-előadását 2023. december 7-én Stockholmban Krausz Ferenc Németországban élő magyar születésű fizikus, Pierre Agostini Egyesült Államokban tanító francia fizikus és Anne L'Huillier Svédországban dolgozó szintén francia fizikus - tette közzé az MTI.

Karikó Katalin és Drew Weissman előadása Stockholmban

Karikó Katalin és Drew Weissman előadása Stockholmban

Megtartotta Nobel-előadását 2023. december 7-én délután Stockholmban Karikó Katalin és Drew Weissman, akik megosztva vehették át idén az orvosi-élettani Nobel-díjat az mRNS-alapú vakcinák kifejlesztését megalapozó felfedezésekért - tette közzé az MTI.

Egy kis trükk segítheti a jobb kávé készítését

Egy kis trükk segítheti a jobb kávé készítését

Egy eljárás, amitől még finomabbá válik a presszókávé, és ezt most tudományos módszerekkel is igazolták.

Hipergravitációs kísérlet sáskákkal

Hipergravitációs kísérlet sáskákkal

A földinél nagyobb gravitációnak kitéve neveltek fel sáskákat, egy érdekes kísérlet során.

National Geographic 2023. novemberi címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

18 780 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket