Bálint, Valentin, Cirill, Metód2025. február 14., péntek
Tudomány

Csupán dísz lehetett a legfurább dinókarom

National Geographic Magyarország

A Theropoda dinók közt találhatjuk a legkülönösebb karmokat viselőket, egészen aprótól az óriásig.

Therizinosaurus - művészi elképzelés
Forrás: Wikimedia Commons

Kaszáló gyík, vagyis Therizinosaurus a neve annak az állatnak, amelynek kaszaszerű karmai voltak a mellső végtagjain, és a Jurassic World filmben is találkozhattak vele a mozirajongók. A Bristoli Egyetem kutatói vezette angol-kínai csoport mérnöki módszerekkel vizsgálta meg, vajon mire lehetett jó egy-egy ilyen karom.

A kutatók a Theropodák két csoportjára koncentráltak: az Alvarezsaurus és a Therizinosaurus különleges karmainak képességeit, lehetséges funkcióit derítették ki. Kiderült, hogy az Alvarezsaurus geológuskalapácsra, vagy csákányra hasonlító karma ásásra szolgált, ám a Therizinosaurus hatalmas, méteresre is megnőtt „kaszáit” csak dísznek tartotta, az nem volt alkalmas semmiféle tevékenységre.

A Communications Biology folyóiratban publikált kutatás során olyan speciális módszert alkalmaztak, amelyben ma élő állatok karmainak képességeit és tulajdonságait hasonlították össze az egykor élt dinókéval. A számításokon alapuló biomechanikai megközelítésben először 3 dimenziós modellt készítettek CT-felvételek segítségével az egyes karmokról, majd mérnöki módszerekkel vizsgálták azok rugalmasságát, erősségét, végül a különféle húzó, szúró vagy épp ásó funkciókkal párosították őket.

Mire volt jó a dinókarom? A 3D modell segítségével tesztelték, milyen erős vagy rugalmas volt a karom, s ezzel azt, miféle funkciói lehettek.
Forrás: University of Bristol / Zichuan Qin

„Az Alvarezsaurus és a Therizinosaurus kétségkívül a legfurább unokatestvérek voltak a dinók közt” – magyarázta Michael Benton professzor, a kutatás egyik résztvevője. „Az Alvarezsaurus a valaha élt legapróbb, csirke méretű dinók közt volt, rövid mellső végtaggal, amelyen egyetlen, erőteljes karom volt. Azonban a legközelebbi rokona, a Therizinosaurus a másik végletet képviselte.” Ez az állat kaszára hasonlító, szamurájkard méretű karmokat növesztett, képzeljünk el egy Ollókezű Edwardot felturbózva! Az azonban, amit a Jurassic World filmben láthattunk a Therizinosaurusról, amint végez egy szarvassal, vagy harcol a Gigantosaurusszal, az valószínűleg lehetetlen. „Ezek a hosszú, vékony karmok nem voltak alkalmasak a harcra” – tette hozzá Dr. Csun-Csi Liao Therizinosaurus-szakértő. „A mérnöki szimulációink szerint nem sok feszültséget volt képes kiállni ez a karom.”

Az Alvarezsaurus karmával remekül lehetett ásni, kaparni.
Forrás: University of Bristol / Shuyang Zhou

Sok esetben ezeket a nagy karmokat arra használhatták a rokon fajok, hogy leveles ágakat húzzanak le magukhoz, ezek a hatalmas állatok növényevők voltak ugyanis. Azonban a kutatók arra jutottak, a hatalmas „kaszák” kifejlődését a szexuális kiválasztódás irányította, vagyis pusztán arra szolgált, hogy a párválasztásnál díszelegjen – hasonlóan például a páva farktollaihoz. Mechanikai funkciójuk nem lehetett tehát a valaha volt legnagyobb állati karmoknak.

A Therizinosaurus egy leveles faágat magához tudott húzni hatalmas karmaival, de ennél nagyobb erőkifejtésre képtelen volt.
Forrás: University of Bristol / Shuyang Zhou

 

Az Alvarezsaurus apró termetű kis „mitugrász” volt a kréta időszak végén, a karmaival pedig például hangyabolyokat, termeszvárakat tudott megbontani, míg a korábban, a jura időszakban élt elődeik még többfunkciós mellső végtagokkal rendelkeztek.

A modern mérnöki és számítástechnikai módszerek segíthetnek „újjáéleszteni” a kihalt állatokat, feltárva azok viselkedését, képességeit, tulajdonságait. Ez különösen igaz azokra a lényekre, amelyeknek nincs modern kori megfelelőjük, így nehezebben tudjuk elképzelni e tulajdonságokat.

Magyar kutatók találtak módszert a világjárványok vizsgálatára

Magyar kutatók találtak módszert a világjárványok vizsgálatára

A szakértők olyan módszert dolgoztak ki, amely egyszerre több egyéni tulajdonság tükrében vizsgálja a pandémiák hatását.

Volt, amikor Európában is éltek hópárducok

Volt, amikor Európában is éltek hópárducok

A hópárducok ma Közép-Ázsia hegyeiben honosak, ám a jégkorszakban még az Ibériai-félsziget és a mai Franciaország területén is éltek.

Magyar kutatók fedeztek fel új anyagállapotot

Magyar kutatók fedeztek fel új anyagállapotot

A különleges anyagállapot vizsgálata hozzájárulhat a precíziós technológia fejlődéséhez.

Afrikát elhagyva új vércsoportjaink alakultak ki

Afrikát elhagyva új vércsoportjaink alakultak ki

A 120 ezer évre visszamenő elemzés szerint a ma meglévő vércsoportokhoz még a neandervölgyiek is hozzájárultak.

Úgy tűnik, a hangyáktól a közlekedés terén is tanulhatunk

Úgy tűnik, a hangyáktól a közlekedés terén is tanulhatunk

A hangyák mozgása segítheti az önvezető járművek rendszerének optimális közlekedését megszervezni.

National Geographic 2025. januári címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

22 200 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlapNational Geographic 2024. áprilisi címlapNational Geographic 2024. májusi címlapNational Geographic 2024. júniusi címlapNational Geographic 2024. júliusi címlapNational Geographic 2024. augusztusi címlapNational Geographic 2024. szeptemberi címlapNational Geographic 2024. októberi címlapNational Geographic 2024. novemberi címlapNational Geographic 2024. decemberi címlapNational Geographic 2025. januári címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket