Konrád, Zelmira, Anzelm2025. április 22., kedd
Tudomány

Az űrutazás negatívan hat az agyra

National Geographic Magyarország

Egy új kutatásban űrhajósok utazás előtti és utáni agyi állapotát vizsgálták.

iss068e045124 (Feb. 2, 2023) --- Expedition 68 Flight Engineer Koichi Wakata of the Japan Aerospace Exploration Agency (JAXA) is pictured in his Extravehicular Mobility Unit, or spacesuit, during his second spacewalk. He and fellow spacewalker Nicole Mann (out of frame) of NASA installed a modification kit on the International Space Station's starboard truss structure that will enable the future installation of the orbiting lab's next roll-out solar array.
Forrás: NASA

A Floridai Egyetem számolt be arról a kutatási eredményről, amely szerint mind a hosszú ideig tartó egyszeri, mind a gyakori, de rövidebb ideig tartó űrutazások negatívan hatnak az agyra. A kutatók 30 űrhajóst mértek fel MRI vizsgálatok segítségével, először az űrutazás előtt, majd a hazatérést követően készült felvétel az agyukról. Az alanyok közt 8 fő volt, aki csak 2 hetet töltött Föld körüli pályán, de 18 hat hónapot, és 4 volt, aki kb. egy évet. Az eredményeket a Scientific Reports folyóiratban publikálták.

A mérések alapján az asztronauták agykamrái kitágulnak a világűrben, s aki legalább fél évet tölt odafenn, annál jelentős volt ez a változás. Ráadásul úgy találták, hogy nem minden esetben lehet elegendő a regenerációhoz a 3 éves szünet két űrutazás közt.

Az agykamrák az agy belsejében lévő, folyadékkal telt üregek. A folyadék egyrészt mechanikai védelmet nyújt az agynak, másrészt például az idegsejtek táplálásában, salakanyagai eltávolításában is szerepet játszik, de azt is befolyásolja, hogy milyen nyomás uralkodik a koponyán belül.

Míg a földi gravitációban a testünk képes megfelelő egyensúlyban tartani e folyadékot (és a testünk más folyadékait), a világűrben ez a folyamat nem tud olyan hatékonyan működni. Ennek hatására a fejbe több folyadék kerül és kitágulnak az agykamrák.

Az agykamrák elhelyezkedése (pirossal és kékkel)
Forrás: Wikimedia commons

„Úgy találtuk, minél több időt tölt valaki a világűrben, annál jobban kitágulnak az agykamrái” – mondta Rachael Seidler professzor, a kutatás egyik résztvevője. „Sok űrhajós többször is jár a világűrben, és a kutatásaink alapján két űrutazás közt mintegy 3 évnek kell ahhoz eltelnie, hogy helyreálljanak az agykamráik.” Az eddigi vizsgálatok szerint az agykamrák tágulása az űrutazások leginkább hosszan kitartó agyi elváltozása.

Nagyjából fél év űrben töltött idő elteltével már lefékeződött a tágulásuk, míg a kéthetes űrutazás nem okozott mérhető változást. Ez utóbbi az űrturizmusban érdekeltek számára kimondottan fontos hír. Bár egyelőre igazán hosszú távú űrutazások alanyait nem tudták vizsgálni, mivel nem volt ilyen, de talán jó hírnek tűnik az is, hogy fél év elteltével leállt a tágulás. „Mivel az emberek a jövőben még hosszabb ideig lesznek az űrben, örömmel tapasztaltunk, hogy nem volt exponenciális a növekedés” – tette hozzá a professzor.

A kutatók azt egyelőre nem tudják, hogy ennek hosszú távon miféle egészségügyi vagy egyéb, például a viselkedésre ható hatásai lehetnek, ezért fontosnak tartják, hogy az agynak maradjon elég ideje két űrutazás közt regenerálódni. Az eredményeket a kutatást finanszírozó NASA is természetesen használni fogja a jövőbeli űrutazások szervezése során, az egyes küldetések legénységének beosztásához.

Higannyal próbálták kezelni a 19. századi kisgyermeket

Higannyal próbálták kezelni a 19. századi kisgyermeket

A 3-4 évesen elhunyt gyermek skorbuttól és angolkórtól is szenvedett a testi tünetei alapján.

A rossz munkahelyi zene megöli a munkakedvet

A rossz munkahelyi zene megöli a munkakedvet

Számos olyan munkahely van, ahol az alkalmazottak egész napjukat valamilyen zene mellett kell ledolgozzák akkor is, ha idegesíti őket az.

Így ragyog a húsvéti holdkelte Veszprém felett

Így ragyog a húsvéti holdkelte Veszprém felett

A királynék városának tornyai felett narancsos színben mutatkozott meg égi kísérőnk, a kereszténység ünnepének égi szimbólumaként.

A maratonfutók agyukból merítenek energiát

A maratonfutók agyukból merítenek energiát

Egy maraton után akár két hónapra is szükség lehet ahhoz, hogy az agy visszaálljon a verseny előtti állapotba.

Jóval alacsonyabb az ember hőtűrése, mint eddig gondoltuk

Jóval alacsonyabb az ember hőtűrése, mint eddig gondoltuk

A hőmérséklet és a páratartalom együttesen hatnak az emberi szervezetre, amely csak egy bizonyos pontig képes ehhez alkalmazkodni.

National Geographic 2025. áprilisi címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

22 200 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlapNational Geographic 2024. áprilisi címlapNational Geographic 2024. májusi címlapNational Geographic 2024. júniusi címlapNational Geographic 2024. júliusi címlapNational Geographic 2024. augusztusi címlapNational Geographic 2024. szeptemberi címlapNational Geographic 2024. októberi címlapNational Geographic 2024. novemberi címlapNational Geographic 2024. decemberi címlapNational Geographic 2025. januári címlapNational Geographic 2025. februári címlapNational Geographic 2025. márciusi címlapNational Geographic 2025. áprilisi címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket