Ferenc, Hajnalka2023. október 04., szerda
Tudomány

Puha zsákmányra vadászott az Anomalocaris

National Geographic Magyarország

A kambrium ikonikus csúcsragadozója, amint egy új kutatás feltárta, valószínűleg a lágyabb, puhább zsákmányt kedvelhette a ropogóssal szemben.

Az Anomalocaris múzeumi modellje
Forrás: Pixabay

A kambriumban kialakult állatvilág, bár magában hordozta mai bioszféránk gyökereit, igencsak különleges „idegen” lényekből állt. Egyik legismertebb tagja az 508 millió éve élt Anomalocaris nevű, nagyjából 60 centis hosszúságú csúcsragadozó volt, amelynek kövületei világszerte előkerültek. A fura név mögött a „nem normális garnéla” kifejezés áll, sokáig ugyanis az állat egyes testrészeit külön-külön élőlénynek vélték. Végül, sok téves próbálkozást követően sikerült a paleontológiai kirakóst megfelelően összeilleszteni, és azóta már találtak is egész, egyben megkövült példányát is a rendkívüli állatnak.

Anomalocaris-ősmaradvány, amelyen a függelékein túl az állat testét és kiálló szemeit is felfedezhetjük.
Forrás: NHM/ Greg Edgecombe

A kambrium egyik legnagyobb termetű állata valószínűleg gyors volt és ügyes, fürgén vetette magát áldozatai után. Az állat fejéből előrenyúló ívelt függelékekről korábban úgy vélték, ezzel roppanthatta össze kemény héjú zsákmányait, így például a vele egy korból ránk maradt trilobita-váz törmelékeket is ő „termelhette”. Nemrégiben egy kutatásban arra jutottak, hogy a kerek, különös szájszerve nem volt alkalmas kemény táplálék összerágására, most a függelékeiről derült ki hasonló. A kutatás eredménye szerint az Anomalocaris és függelékei a kelleténél jóval gyengébbek voltak, nem volt képes velük összeroppantani az olyan ultra kemény vázú állatokat, mint a trilobiták. A Proceedings of the Royal Society B folyóiratban publikált kutatási eredményeket a Londoni Természettudományi Múzeum foglalta össze.

Az Anomalocaris szájfüggelékei, különböző állásban.
Forrás: RSPB

Ahhoz, hogy ez kiderülhessen, a legjobb állapotban, a Burgess-palában fennmaradt, de kilapított Anomalocaris canadensis kövületek alapján 3D modellt készítettek a függelékeiről. Kiszámították, a függelékek egyes ízeit miként tudta mozgatni, s ez mekkora feszültséggel járhatott a függeléket felépítő anyagban. Ezzel azt vizsgálták, mivel az állat izmai nem maradtak ránk, hogy milyen erőt tudott kifejteni anélkül, hogy elrepedt, letört volna a függeléke.
Eztán a ma élő ostorlábúak és ostorfarkúak függelékeinek működésével összehasonlítva arra jutottak, hogy az Anomalocaris a függelékeit ki tudta nyújtani és be tudta hajlítani, megragadhatta velük a kiszemelt zsákmányt.

Így mozgathatta a függelékeit a ragadozó.
Forrás: Wikimedia Commons

A számítógépes modellezés alapján azonban a rettentő kemény páncélt viselő trilobiták kifogtak volna rajta, szó szerint beletört volna a függeléke ezekbe az állatokba. Ha gyakori zsákmányai lettek volna e kemény páncélba bújt állatok, akkor rengeteg sérült függeléket kellene találni a kövületek közt, de mindez idáig egyetlen egy feltételezett sérülésre utaló nyomot találtak csak.

Ezzel szemben a lágy testű, puha zsákmányállatok megfogására tökéletes lehetett e páros szerve. Feltehetően előrenyújtott függelékekkel, nagy sebességgel úszott, s így nyúlt a zsákmánya után a sekély, fénytől átjárt vizekben.

Fizikai Nobel-díj – 2023

Fizikai Nobel-díj – 2023

Krausz Ferenc Németországban élő magyar születésű fizikus, Pierre Agostini Egyesült Államokban tanító francia fizikus és Anne L'Huillier Svédországban dolgozó szintén francia fizikus kapja az idei fizikai Nobel-díjat a Svéd Királyi Tudományos Akadémia stockholmi bejelentése szerint - tette közzé  a hírt az MTI.

A Darwin-pintyek változásai

A Darwin-pintyek változásai

Egy nemzetközi kutatócsoport tárta fel, miként alkalmazkodnak a változó körülményekhez e madarak egy csoportja.

Elkészült a Tejútrendszer tömegének legpontosabb becslése

Elkészült a Tejútrendszer tömegének legpontosabb becslése

Egy új, megfigyeléseken alapuló számítás szerint a Tejútrendszer tömege jóval kisebb, mint azt a kozmológiai modellek alapján gondoltuk.

A trilobita utolsó vacsorája

A trilobita utolsó vacsorája

A trilobiták 270 millió éven át uralták a tengereket, most egy csehországi példányuk emésztőrendszerének tartalmára is fény derült.

Orvosi-élettani Nobel-díj – 2023

Orvosi-élettani Nobel-díj – 2023

A 2023-as orvosi-élettani Nobel-díjat Karikó Katalin és Drew Weismann kapták megosztva biokémiai felfedezéseikért, amelyek lehetővé tették egy hatékony mRNS-alapú vakcina kifejlesztését a COVID-19 ellen.

National Geographic 2023. augusztusi címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

18 780 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket