Gellért, Gerda, Mercédesz2023. szeptember 24., vasárnap
Tudomány

Ősi emberfélék a Mediterráneumból

National Geographic Magyarország

8,7 millió évvel ezelőtt a mai Törökország területén élt az emberfélék (Homininae) alcsaládjába tartozó ős, amelynek maradványai azt sugallják, igen sokszínű volt a Mediterráneum emberféléinek csoportja.

Anadoluvius turkae
Forrás: Communications Biology

 

Egy törökországi emberféle-lelet alapján egy nemzetközi kutatócsoport arra jutott, hogy nem zárható ki az emberfélék (Homininae) eurázsiai, sőt, európai eredete. Az emberfélék közé az afrikai emberszabású majmok és az ember elődei tartoznak.

Az elfogadott uralkodó elmélet szerint afrikaiak voltak azok a főemlősök, amelyekből aztán az emberszabású majmok és az emberek is kialakultak, és a késő miocéntól a pleisztocénig csak afrikai emberféle-leletek ismertek. A kutatók azonban úgy vélik, túl sok emberféle élt a Mediterráneumban és Eurázsiában ahhoz, hogy ennyire egyszerű lenne az eredetünk. A Communications Biology folyóiratban részletezett felfedezést a Torontói Egyetem ismertette.

Az újonnan felfedezett és a tudomány számára leírt emberelőd-faj az Anadoluvius turkae nevet kapta, ami az anatóliai és a török szavakból ered. A Çorakyerler nevű lelőhely Anatólia központi régiójában, Ankarától kissé északra van. A csontmaradvány a koponya jelentős része, amelynek korát 8,7 millió évesre datálták.

A lelet kinyerése
Forrás: University of Toronto

 

„Az eredményeink azt sugallják, hogy nemcsak Nyugat- és Közép-Európában alakultak ki az emberfélék, hanem több mint 5 millió éven át itt fejlődtek, és innen rajzottak ki a Mediterráneum keleti régiójába, ahonnan azután Afrikába jutottak” – magyarázta David Begun, a kutatás egyik vezetője, paleoantropológus professzor. A kutató már hosszú évek óta vizsgálja az emberelődök és emberszabásúak kialakulásának lehetséges, Afrikán kívüli eredetét. „A kirajzás azon ágát, amelyhez az Anadoluvius is tartozik, csak európai és anatóliai helyszíneken azonosították eddig.” Az eredményeket a 2015-ben feltárt és most elemzett koponya arci és agyi része alapján következtették ki a szakemberek annak köszönhetően, hogy remek állapotban maradt meg, így számos részlet megfigyelhető rajta.

Az Anadoluvius nagyjából egy ma élő nagy termetű csimpánz hím, vagy egy gorilla nőstény méretének felelhetett meg, a vele együtt feltárt más állatok alapján száraz erdős-szavannás régióban élt és a kutatók szerint sok időt tölthetett a talajon. A fogainak erőssége alapján gyökereket, rizómákat is fogyaszthatott.

Az Anadoluvius fogai (keretben) összehasonlítva más, az emberszabásúak és az ember felé vezető út lépcsőinek képviselőivel
Forrás: Communications biology

 

„Jól ismert, hogy a modern afrikai nyílt terepek faunája a Kelet-Mediterráneumból származik, most az afrikai emberszabású majmok ősei és az emberelődök is felkerülhetnek melléjük” – tette hozzá Sevim Erol, a kutatás másik vezetője.

Az Anadoluvius görög és bolgár leletekkel együtt azt a fejlődési ágat képviseli, amely anatómiai és ökológiai elemeiben is a legközelebb áll az emberfélékhez. Az új kövületek a kutatók véleménye szerint azt bizonyítják, hogy az emberfélék Európából származnak majd Afrikában terjedtek el.

A kutatás során arra találtak bizonyítékokat, hogy ezek a mediterrán emberszabású ősök korábban Nyugat- és Közép-Európában élt elődökből – többek közt ide sorolják a Rudapithecus-t is – fejlődtek ki. Azt sokkal inkább elképzelhetőnek tartják, hogy az egész emberféle csoport Európában jött létre és aztán itt kezdett nőni a sokfélesége, mint azt, hogy az emberszabásúak egyes ágai külön-külön érkeztek Európába sok millió év alatt, majd itt kihaltak.

A két elmélet ellentétben áll egymással, és jelenleg az elfogadott az afrikai eredet. A kutatók hangsúlyozzák, hogy míg Afrikából teljesen hiányoznak ezek a korai leletek, addig Európában és a Mediterráneumban bőségesen megtalálni őket. Afrikában kb. 7 millió évvel ezelőtt jelent meg az első emberfélékhez tartozó ős. Azt azonban a kutatók is elismerték, hogy ennek, az európai eredetről vallott elméletnek még sok-sok bizonyítékra lesz szüksége, az azonban bizonyos az újonnan elemzett lelet révén, hogy igen sokszínűek voltak a Mediterráneum emberféléi már az első afrikai emberféle leleteket megelőző időben is.

Talajtakarás és virágos növények fontossága

Talajtakarás és virágos növények fontossága

Az elmúlt évtizedek során az egyre intenzívebbé váló mezőgazdaság és az agrár-ökoszisztémák leromlása jelentősen hozzájárult a biológiai sokféleség csökkenéséhez.

Pókselymet termelő selyemhernyók

Pókselymet termelő selyemhernyók

Kínai kutatók olyan selyemhernyókat állítottak elő génszerkesztéssel, amelyek rendkívüli szakítószilárdságú pókselymet szőnek, amely hatszor erősebb a kevlárnál.

Torokgyík Nigériában

Torokgyík Nigériában

Az afrikai országban 2023. július-augusztus hónapokban több megbetegedés volt, mint az előző évben a világ többi részén, összesen.

Emelkedőn felfelé folyó homokot fejlesztettek

Emelkedőn felfelé folyó homokot fejlesztettek

A „homok" persze nem klasszikus kvarc, hanem speciális, mágnesezhető anyagszemcsékből áll, azonban a képessége egészen kivételes.

Vízzel működő mini hajtómű

Vízzel működő mini hajtómű

A nanoműholdak számára kiváló alternatívát jelentene a manőverezéshez a hagyományos hajtóművekkel szemben.

National Geographic 2023. augusztusi címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

18 780 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket