Erik, Alexandra, János2025. május 18., vasárnap
Tudomány

Külön dolgoznak, de együttműködnek orrlyukaink

National Geographic Magyarország

A szemről és a fülről egyértelmű, hogy eltér az általuk két oldalon érzékelt látvány és hang, egy új kutatás szerint az orrunk is hasonló a helyzet.

Forrás: Pixabay

Egy amerikai kutatócsoport végzett vizsgálatokat olyan epilepsziás betegek bevonásával, akiknek a betegségük miatt elektródákat ültettek az agyukba. Az alanyok orrlyukaiba különféle illatanyagokat juttattak számítógép irányította módon, meghatározott rend szerint. Az alanyok feladata az volt, hogy egyrészt azonosítsák az illatot, másrészt mondják meg, melyik orrlyukkal érezték azt. Az elektródák révén nagyon pontos információkat tudtak nyerni a szakemberek a szaglást követő agyi aktivitásról.

Korábbi kutatásokból már feltételezhető volt, hogy az agyunk képes külön-külön érzékelni és feldolgozni a két orrlyukba érkező szagokat, majd együvé gyúrva kiértékelni azokat. A kutatók most ezt igyekeztek tisztázni. Míg a látásunk esetében a tér érzékeléséhez, a hallás esetében a hangok irányának megállapításához szükséges, hogy a kétoldali szervekből érkező információt külön-külön feldolgozza az agyunk, a szaglásunk kapcsán nem tűnik olyan fontosnak e képesség. Talán emiatt is van, hogy erről az érzékszervünkről jóval kevesebbet tudunk. Patkányok vizsgálatából azonban ismert, hogy ők képesek a szag irányát a sztereó szaglásuk révén meghatározni, hasonlóan ahhoz, ahogyan mi egy hangot tudunk beirányozni.

A Current Biology folyóiratban publikált kutatásban a szakemberek most az elektródák segítségével azt tudták megvizsgálni, hogy az adagolt illatok hatására az agy mely területei miként aktiválódtak, és így összefüggésbe tudták hozni magát az illat orrbéli érzékelését az agyi feldolgozással. Az illatokat a piriform cortex a mindkét agyféltekében megtalálható, páros régiói értékelik ki.

Számos érdekességre derült így fény. Ha ugyanazt az illatot a két orrlyukba külön-külön juttatták, az érzékelését jelző agyi aktivitás nem volt azonos, csak hasonló, ez a két orrlyuk némiképp független munkáját jelezte. Ha pedig egyszerre kapta a két orrlyuk az illatot, az agyi aktivitásban akkor is két elkülöníthető impulzust láttak a kutatók! Igen kicsike volt ugyan az időbeli eltérés, de mérhetően jelen volt – ez is azt igazolta, hogy az orrlyukaink képesek függetlenül dolgozni.

Az is kiderült, hogy pontosabban és gyorsabban azonosítunk illatokat, ha mindkét orrlyuk egyaránt megkapja a maga illatadagját. A kutatók mérései alapján kb. fél másodperccel előbb észleli az érintett félteke agyterülete az azonos oldali orrlyukból érkező illatot, mint a túloldali orrlyukból érkezőt. Ez azt teszi lehetővé, hogy a szaglásunkkal, egyetlen szippantás során képesek legyünk mi is megkülönböztetni az illat irányát – hasonlóképp a patkányokhoz.

Stipsicz András kapta a Bolyai-díjat

Stipsicz András kapta a Bolyai-díjat

Sulyok Tamás köztársasági elnök méltatta a kutatót.

Karikó Katalin segítségével nyílt új kutatóközpont

Karikó Katalin segítségével nyílt új kutatóközpont

Az antimikrobiális és a gombaellenes terápiák fejlesztését segítő új központ nyílt Karikó Katalin

Az ember valóban tűzben edzett faj lehet

Az ember valóban tűzben edzett faj lehet

Az emberi evolúció kulcsfontosságú lépése volt a tűz megszelídítése, azonban tudjuk, a tűz égési sérülésekkel járhat – ez pedig egy új kutatás szerint visszahatott az evolúciónkra is.

A vártnál olcsóbb lehet a bolygónk lehűtése

A vártnál olcsóbb lehet a bolygónk lehűtése

Mivel a klímacéljainkat szinte biztosan nem fogjuk elérni, ezért szükség lesz arra, hogy aktívan hűtsük a bolygónkat, már persze, ha szeretnénk megtartani az emberi civilizációt.

Ez lehet a legősibb csillagatlasz

Ez lehet a legősibb csillagatlasz

Az ókori kínai csillagászok a császári udvar mását helyezték az égre a csillagképeikkel, régi kérdés, mikor is készült el ezek első pontos atlasza.

National Geographic 2025. áprilisi címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

22 200 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlapNational Geographic 2024. áprilisi címlapNational Geographic 2024. májusi címlapNational Geographic 2024. júniusi címlapNational Geographic 2024. júliusi címlapNational Geographic 2024. augusztusi címlapNational Geographic 2024. szeptemberi címlapNational Geographic 2024. októberi címlapNational Geographic 2024. novemberi címlapNational Geographic 2024. decemberi címlapNational Geographic 2025. januári címlapNational Geographic 2025. februári címlapNational Geographic 2025. márciusi címlapNational Geographic 2025. áprilisi címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket