Julianna, Lilla, Filippa2025. február 16., vasárnap
Tudomány

Kérődzés közben is alszik a rénszarvas

National Geographic Magyarország

Az időbeosztás különös példáját mutatják a rénszarvasok, és ennek leginkább a nyári időszakban veszik hasznát.

Forrás: UIT / Leo Resica

Norvég és svájci kutatók vizsgálati eredményeiből derült ki, hogy a rénszarvasok úgy takarékoskodnak idejükkel, hogy kérődzéskor is alszanak. A kutatók most először találtak élettani bizonyítékokat, amelyek igazolják a rénszarvaspásztorok jelzéseit: az állatoknak szükségük van a zavartalan kérődzésre és pihenésre. A kutatást a norvég tudományos és kutatási hírportál, a Sciencenorway ismertette.

A kérődzés során a részlegesen előemésztett táplálékot újból összerágják a kérődzők, felbonthatóvá teszik annak összetevőit. Ez igen fontos része az emésztési folyamatnak, ennek során a növényi anyagokat az emésztőrendszerben élő mikrobák segítségével fermentálják, és így azok emészthetővé válnak. Hasonló dolgot teszünk mi is a tejjel, amikor savanyítjuk (csak mi nem az emésztőrendszerünkön belül, hanem e célra használt edényekben végezzük ezt), és joghurtot vagy kefirt készítünk.

EEG és az adatrögzítő a rénszarvasra applikálva. A tudományos vizsgálatokhoz hozzászokott állatot ez a kis plusz teher nem zavarta. (A piros az állat hátán nem a felsebzett húsa, hanem a zsineg, amivel felerősítették rá a készüléket.)
Forrás: Current Biology

A kutatócsoport azt mérte fel, miként változik a rénszarvas alvása az évszakok, és ezzel a nappalok hosszának változásával. A vizsgálatok során EEG (elektro-enkefalogram) készült a rénszarvasokról, és ebből feltárult, hogy miközben csendesen kérődznek, voltaképp alszanak is egyet, az agyhullámaik legalábbis erről tanúskodnak. A kutatók szerint a nyári időszakban, amikor szinte 24 órán keresztül táplálkoznak az állatok az állandó napfényben, ezzel sikerül elegendő alvásidőhöz jutniuk.

Korábbi kutatások már kimutatták, hogy a sarkvidéken se nyáron, se télen nem létező sötétség-világosság ciklusok nélkül ezekben az évszakokban a rénszarvasnak nem működik a cirkadián ritmusa, a szervezete nem mutat olyan ritmikusan ismétlődő folyamatokat, amelyek ezzel járnának. Tavasszal és ősszel viszont, amikor váltakozik a sötét és a világos, a rénszarvasok is nappal aktívabbak. Azt azonban eddig nem tudták, hogy vajon ez a különös évszakos fényviszonyváltozás befolyásolja-e a rénszarvasok alvását.

A vizsgálathoz speciális készülékeket applikáltak a Norvég Sarkvidéki Egyetem (UiT) rénszarvascsordája egyes, a különféle kutatásokhoz már korábban hozzászokott, ezeket jól tűrő tagjaira, a fejük tetejére kerültek az EEG kis papucskái, amelyekből a hátukon lévő kis készülékbe futottak be az adatok, amely ezeket eltárolta. Az állatokat a méréseik idején egyedi istállóállásokban tartották. E vizsgálatokat megismételték nyáron, ősszel és télen is (a tavasz és a tél egyforma fényviszonyokkal jár, de a tervezett adatgyűjtést a covid miatti lezárások okán el se végezték), majd a kapott EEG adatokat elemezték, összevezették az állatok tevékenységével.

A két középső sorban látható a kérődzés és a mélyalvás EEG jele.
Forrás: Current Biology

 

A kérődzés folyamata során tapasztalt agyhullámok nagyon hasonlóak voltak ahhoz, amit az állatok a mélyalvás periódusai során produkáltak. A megfigyelések eközben azt is mutatták, hogy ebben az állapotban a rénszarvas nem figyelt fel az istállószomszédja tevékenységére sem, amire egyébként teljesen éber állapotban odafordulna. A kérődzés közben alvással töltött idő pótolhatja azt, amit nyáron a többlet legelészés miatt ébren kell tölteniük. Nem a teljes kérődzési időt alusszák át az állatok. Ahhoz, hogy a mostaninál pontosabb adatokat tudjanak gyűjteni, már nem volna elegendő a mostani kutatásban használt fejtetőre ragasztott elektróda.

Magyar kutatók találtak módszert a világjárványok vizsgálatára

Magyar kutatók találtak módszert a világjárványok vizsgálatára

A szakértők olyan módszert dolgoztak ki, amely egyszerre több egyéni tulajdonság tükrében vizsgálja a pandémiák hatását.

Volt, amikor Európában is éltek hópárducok

Volt, amikor Európában is éltek hópárducok

A hópárducok ma Közép-Ázsia hegyeiben honosak, ám a jégkorszakban még az Ibériai-félsziget és a mai Franciaország területén is éltek.

Magyar kutatók fedeztek fel új anyagállapotot

Magyar kutatók fedeztek fel új anyagállapotot

A különleges anyagállapot vizsgálata hozzájárulhat a precíziós technológia fejlődéséhez.

Afrikát elhagyva új vércsoportjaink alakultak ki

Afrikát elhagyva új vércsoportjaink alakultak ki

A 120 ezer évre visszamenő elemzés szerint a ma meglévő vércsoportokhoz még a neandervölgyiek is hozzájárultak.

Úgy tűnik, a hangyáktól a közlekedés terén is tanulhatunk

Úgy tűnik, a hangyáktól a közlekedés terén is tanulhatunk

A hangyák mozgása segítheti az önvezető járművek rendszerének optimális közlekedését megszervezni.

National Geographic 2025. januári címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

22 200 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlapNational Geographic 2024. áprilisi címlapNational Geographic 2024. májusi címlapNational Geographic 2024. júniusi címlapNational Geographic 2024. júliusi címlapNational Geographic 2024. augusztusi címlapNational Geographic 2024. szeptemberi címlapNational Geographic 2024. októberi címlapNational Geographic 2024. novemberi címlapNational Geographic 2024. decemberi címlapNational Geographic 2025. januári címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket