Veronika, Csongor, Yvett2025. január 13., hétfő
Tudomány

Ez volt a legrégebbi emlőselőd

National Geographic Magyarország

A 270-280 millió éves, Mallorcán előkerült lelet azt sugallja, az Egyenlítő vidékén jöhettek létre az emlősök ősei.

Forrás: Institut Català de Paleontologia

270-280 millió évvel ezelőtt, a perm időszakban a bolygónk egészen más volt, mint ma: a Pangea szuperkontinens uralta, amely szinte a két sarkvidéket összekötő óriás földrész volt, Mallorca pedig a korabeli Egyenlítő régiójában volt, a szuperkontinens részeként. Az éghajlat is más volt, rendkívül szélsőségesen váltakoztak a száraz és a csapadékos évszakok. Ebből az időszakból származik az az állatcsoport, amelynek egy ága azután a mai emlősökig vezetett.

Az ősmaradvány megtalált csontjai fehérrel jelölve.
Forrás: Nature Communications.

Ezen állatok egy csoportja, a gorgonopszidák olyan, mára kihalt ragadozók voltak, amelyekből az emlősök kifejlődtek, mintegy 50 millió évvel később. Melegvérűek voltak, ám tojással szaporodtak, és köztük alakultak ki a világ első kardfogúi. Nagyjából olyan állatokat képzeljünk el, mint egy fül és bunda nélküli kutyát.

Azonban eddig ezen állatok képviselőit csak a magasabb szélességeken (Dél-Afrika, Oroszország) találtuk meg. A Mallorca szigetén előkerült maradványok viszont a korabeli Egyenlítő vidékéről származnak, az állat egy kisebb-közepes termetű, nagyjából egy méteres jószág volt.

Bolygónk arca 275 millió éve
Forrás: Wikimedia Commons

A nagy számban fennmaradt csontok meglepetést jelentettek a szakembereknek, koponyatöredékek, gerinc, borda, lábcsontok is előkerültek. „Valószínűleg ez a bolygónk legősibb gorgonopszidája” – mondta Josep Fortuny, a kutatás egyik vezetője. „A Mallorcán talált egyed legalább 270 millió éves, és a világon e csoport képviselői legalább egy kicsivel fiatalabbak nála.”

A szinte teljes hátsó láb a kutatók számára lehetővé teszi, hogy az állat mozgásáról is képet alkossanak. A gorgonopszidák lábai nem oldalirányban szétterülők voltak, mint a hüllőkéi, hanem már alátámasztották a testet, ám annyira még nem, mint a mai emlősöké. Valamiféle átmenetnek lehet tekinteni őket, hatékonyabban gyalogoltak és futottak már, mint a hüllők. A megtalált kardfog egyértelművé teszi az állat étrendjét.

A maradványok korabeli környezete egy folyó ártere lehetett, ahol ideiglenes tavak is álltak, ivóvizet biztosítva a régió állatainak. Olyan növényevők is éltek itt, mint a gyíkszerű Captorhinidae család képviselői, amelyekről úgy sejtjük, hogy a gorgonopszidák zsákmányállatai közé tartozhattak. A most talált állat a saját ökoszisztémájában csúcsragadozó lehetett.

A kardfog a csúcsragadozók sajátossága volt.
Forrás: Institut Català de Paleontologia

A Baleár-szigetek ugyan nem túl nagy földrajzi területet foglalnak el, ám őslénytani szempontból igen fontosak. Itt került elő a világ legrégebbi szúnyog-ősmaradványa, több ezer faj képviseli az ammonitesz-féléket, megtalálták itt a lovak és a vízilovak őseit is, óriáscápát is, illetve ősi korallzátonyra is rábukkantak. A most leírt gorgonopszida esetében nem tudták a kutatók meghatározni, hogy pontosan milyen faj képviselője lehetett a DA21/17-01-01 sorszámon nyilvántartott ősmaradvány.

Így hat a termékenységre a klímaváltozás

Így hat a termékenységre a klímaváltozás

Úgy tűnik, a hőhullámok többek között a fogantatásokra is hatnak.

Új rákkezelési módszereket vezetnek be itthon

Új rákkezelési módszereket vezetnek be itthon

A Szegedi Tudományegyetem hazai szinten kiemelt szerepet tölt be az innovatív rákkezelésben.

A mesterséges intelligencia valós idejű jelnyelvi tolmács lehet

A mesterséges intelligencia valós idejű jelnyelvi tolmács lehet

A hallássérültek számára hatalmas előrelépés volna egy olyan applikáció, amely az általuk jelnyelven elmondottakat mások számára érthető szöveggé alakítaná.

Szempillánk ideális a vízlepergetéshez

Szempillánk ideális a vízlepergetéshez

Míg az ember testszőrzete az evolúció során igen jelentősen lecsökkent, a szempilláink megőrizték méretüket.

Felmérték, mennyi szenet raktároznak az ember készítette tárgyak

Felmérték, mennyi szenet raktároznak az ember készítette tárgyak

Az építőanyagoktól kezdve a hétköznapi használati tárgyakig rengeteg olyan tartós dolgot készít az ember, amelynek összetevői közt a szén is szerepel.

National Geographic 2025. januári címlap

Előfizetés

A nyomtatott magazinra,
12 hónapra

15 900 Ft

Korábbi számok

National Geographic 2010. januári címlapNational Geographic 2010. februári címlapNational Geographic 2010. márciusi címlapNational Geographic 2010. áprilisi címlapNational Geographic 2010. májusi címlapNational Geographic 2010. júniusi címlapNational Geographic 2010. júliusi címlapNational Geographic 2010. augusztusi címlapNational Geographic 2010. szeptemberi címlapNational Geographic 2010. októberi címlapNational Geographic 2010. novemberi címlapNational Geographic 2010. decemberi címlapNational Geographic 2011. januári címlapNational Geographic 2011. februári címlapNational Geographic 2011. márciusi címlapNational Geographic 2011. áprilisi címlapNational Geographic 2011. májusi címlapNational Geographic 2011. júniusi címlapNational Geographic 2011. júliusi címlapNational Geographic 2011. augusztusi címlapNational Geographic 2011. szeptemberi címlapNational Geographic 2011. októberi címlapNational Geographic 2011. novemberi címlapNational Geographic 2011. decemberi címlapNational Geographic 2012. januári címlapNational Geographic 2012. februári címlapNational Geographic 2012. márciusi címlapNational Geographic 2012. áprilisi címlapNational Geographic 2012. májusi címlapNational Geographic 2012. júniusi címlapNational Geographic 2012. júliusi címlapNational Geographic 2012. augusztusi címlapNational Geographic 2012. szeptemberi címlapNational Geographic 2012. októberi címlapNational Geographic 2012. novemberi címlapNational Geographic 2012. decemberi címlapNational Geographic 2013. januári címlapNational Geographic 2013. februári címlapNational Geographic 2013. márciusi címlapNational Geographic 2013. áprilisi címlapNational Geographic 2013. májusi címlapNational Geographic 2013. júniusi címlapNational Geographic 2013. júliusi címlapNational Geographic 2013. augusztusi címlapNational Geographic 2013. szeptemberi címlapNational Geographic 2013. októberi címlapNational Geographic 2013. novemberi címlapNational Geographic 2013. decemberi címlapNational Geographic 2014. januári címlapNational Geographic 2014. februári címlapNational Geographic 2014. márciusi címlapNational Geographic 2014. áprilisi címlapNational Geographic 2014. májusi címlapNational Geographic 2014. júniusi címlapNational Geographic 2014. júliusi címlapNational Geographic 2014. augusztusi címlapNational Geographic 2014. szeptemberi címlapNational Geographic 2014. októberi címlapNational Geographic 2014. novemberi címlapNational Geographic 2014. decemberi címlapNational Geographic 2015. januári címlapNational Geographic 2015. februári címlapNational Geographic 2015. márciusi címlapNational Geographic 2015. áprilisi címlapNational Geographic 2015. májusi címlapNational Geographic 2015. júniusi címlapNational Geographic 2015. júliusi címlapNational Geographic 2015. augusztusi címlapNational Geographic 2015. szeptemberi címlapNational Geographic 2015. októberi címlapNational Geographic 2015. novemberi címlapNational Geographic 2015. decemberi címlapNational Geographic 2016. januári címlapNational Geographic 2016. februári címlapNational Geographic 2016. márciusi címlapNational Geographic 2016. áprilisi címlapNational Geographic 2016. májusi címlapNational Geographic 2016. júniusi címlapNational Geographic 2016. júliusi címlapNational Geographic 2016. augusztusi címlapNational Geographic 2016. szeptemberi címlapNational Geographic 2016. októberi címlapNational Geographic 2016. novemberi címlapNational Geographic 2016. decemberi címlapNational Geographic 2017. januári címlapNational Geographic 2017. februári címlapNational Geographic 2017. márciusi címlapNational Geographic 2017. áprilisi címlapNational Geographic 2017. májusi címlapNational Geographic 2017. júniusi címlapNational Geographic 2017. júliusi címlapNational Geographic 2017. augusztusi címlapNational Geographic 2017. szeptemberi címlapNational Geographic 2017. októberi címlapNational Geographic 2017. novemberi címlapNational Geographic 2017. decemberi címlapNational Geographic 2018. januári címlapNational Geographic 2018. februári címlapNational Geographic 2018. márciusi címlapNational Geographic 2018. áprilisi címlapNational Geographic 2018. májusi címlapNational Geographic 2018. júniusi címlapNational Geographic 2018. júliusi címlapNational Geographic 2018. augusztusi címlapNational Geographic 2018. szeptemberi címlapNational Geographic 2018. októberi címlapNational Geographic 2018. novemberi címlapNational Geographic 2018. decemberi címlapNational Geographic 2019. januári címlapNational Geographic 2019. februári címlapNational Geographic 2019. márciusi címlapNational Geographic 2019. áprilisi címlapNational Geographic 2019. májusi címlapNational Geographic 2019. júniusi címlapNational Geographic 2019. júliusi címlapNational Geographic 2019. augusztusi címlapNational Geographic 2019. szeptemberi címlapNational Geographic 2019. októberi címlapNational Geographic 2019. novemberi címlapNational Geographic 2019. decemberi címlapNational Geographic 2020. januári címlapNational Geographic 2020. februári címlapNational Geographic 2020. márciusi címlapNational Geographic 2020. áprilisi címlapNational Geographic 2020. májusi címlapNational Geographic 2020. júniusi címlapNational Geographic 2020. júliusi címlapNational Geographic 2020. augusztusi címlapNational Geographic 2020. szeptemberi címlapNational Geographic 2020. októberi címlapNational Geographic 2020. novemberi címlapNational Geographic 2020. decemberi címlapNational Geographic 2021. januári címlapNational Geographic 2021. februári címlapNational Geographic 2021. márciusi címlapNational Geographic 2021. áprilisi címlapNational Geographic 2021. májusi címlapNational Geographic 2021. júniusi címlapNational Geographic 2021. júliusi címlapNational Geographic 2021. augusztusi címlapNational Geographic 2021. szeptemberi címlapNational Geographic 2021. októberi címlapNational Geographic 2021. novemberi címlapNational Geographic 2021. decemberi címlapNational Geographic 2022. januári címlapNational Geographic 2022. februári címlapNational Geographic 2022. márciusi címlapNational Geographic 2022. áprilisi címlapNational Geographic 2022. májusi címlapNational Geographic 2022. júniusi címlapNational Geographic 2022. júliusi címlapNational Geographic 2022. augusztusi címlapNational Geographic 2022. szeptemberi címlapNational Geographic 2022. októberi címlapNational Geographic 2022. novemberi címlapNational Geographic 2022. decemberi címlapNational Geographic 2023. januári címlapNational Geographic 2023. februári címlapNational Geographic 2023. márciusi címlapNational Geographic 2023. áprilisi címlapNational Geographic 2023. májusi címlapNational Geographic 2023. júniusi címlapNational Geographic 2023. júliusi címlapNational Geographic 2023. augusztusi címlapNational Geographic 2023. októberi címlapNational Geographic 2023. novemberi címlapNational Geographic 2023. decemberi címlapNational Geographic 2024. januári címlapNational Geographic 2024. februári címlapNational Geographic 2024. márciusi címlapNational Geographic 2024. áprilisi címlapNational Geographic 2024. májusi címlapNational Geographic 2024. júniusi címlapNational Geographic 2024. júliusi címlapNational Geographic 2024. augusztusi címlapNational Geographic 2024. szeptemberi címlapNational Geographic 2024. októberi címlapNational Geographic 2024. novemberi címlapNational Geographic 2024. decemberi címlapNational Geographic 2025. januári címlap

Hírlevél feliratkozás

Kérjük, erősítsd meg a feliratkozásod az e-mailben kapott linkre kattintva!

Kövess minket